کتاب‌های تصویری باعث می‌شوند کودکان خودشان به درک اثر برسند

در این نشست بهناز ضرابی‌زاده، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان همدان گفت: امیدوارم کسانی که به حوزه ادبیات ورود پیدا می‌کنند حتما روزی سرنوشتشان به انتشار کتاب گره بخورد. زمانی که کتاب منتشر می‌شود، اتفاق بسیار زیبایی رخ می‌دهد و نویسنده برای اولین بار تصویر و ماکت کتاب خود را می‌بیند و احساس می‌کند به یک آفرینش بزرگ دست پیدا کرده است و در این جهان سهمی در آفرینش دانایی داشته است.

وی افزود: آفرینش دانایی آنقدر بزرگ و زیبا است که صاحب اثر را به وجد می‌آورد و دیگران را از این دانش بهره‌مند می‌کند. زمانی که کتاب نوشته شده به دست مخاطبان برسد و آن‌ها از کتاب بهره ببرند، کتاب جاودانه خواهد شد و نویسنده از بهره معنوی برخوردار خواهد بود.

ضرابی ضمن تبریک به مریم کرمی نویسنده کتاب «روزی که متی وارد شهر شد» ادامه داد: برای تمام کودکان و نوجوانانی که وارد حوزه ادبی شده اند، آرزوی خیر دارم و امیدوارم با میمنت روزی از آثارشان رونمایی کنند.
 

مریم زندی، شاعر «حوصله‌ام پیش تو جا مانده است» با اشاره به آشنایی قدیمی با نویسنده «روزی که متی وارد شهر شد»، گفت: این کتاب دوم مریم کرمی است و کتاب اول ایشان مجموعه شعر است، گرچه ایشان را بیشتر به عنوان نویسنده می‌شناسیم. سال‌ها است که خانم کرمی برای بزرگسالان می‌نویسد اما این کتاب به عنوان کتاب رسمی و مستقل ایشان در حوزه کودک نوشته شده است. این کتاب که بخش کودک انتشارات علمی و فرهنگی با نام پرنده آبی آن را امسال چاپ کرده است؛ گرچه گروه سنی را «ج» درج کرده اند به نظرم گروه سنی «ب» مناسب است.

این شاعر همدانی افزود: پشت جلد کتاب نوشته است؛  «فکرش را بکن، یک شهر باشد که همان که یک تازه وارد از راه برسد همه چیزش بشود شبیه تازه وارد. تازه واردی که می‌تواند یک مترسک باشد یا یک … اصلا بهتر است خودت ورق بزنی.»

زندی ادامه داد: کتاب ماجرای شهری را روایت می‌کند که تازه واردی به نام متی متی به عنوان مترسک وارد شهر می‌شود که با ورودش اتفاقاتی می‌افتد. مردان، زنان، کودکان و حتی مغازه‌های شهر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این کتاب به ما می‌گوید که هر فرد چه تاثیری بر زندگی دیگران می‌گذارد.متی تاثیرات مثبت و منفی بر شهر می‌گذارد؛ هرچقدر از داستان می‌گذارد تاثیرات منفی این حضور بیش‌تر مشخص می‌شود. منفی از این نظر که حضور متی شهر را به هم می‌ریزد و شهر را از حالت عادی خارج می‌کند، به گونه ای که حتی پرنده‌ها از شهر بیرون می‌روند.

وی افزود: این داستان، یک داستان مفهومی و فلسفی است و زیرلایه‌های زیادی دارد که می‌توانیم در زندگی روزمره زندگی خودمان این زیر لایه‌ها را تعمیم بدهیم و ببینیم حضور اطافیان می‌تواند چه تاثیری روی زندگی ما بگذارد. می‌توان گفت هویت آدم‌ها را زیر سوال می‌برد و ما را به خودشناسی برمی گرداند. اگر در داستان دقیق شویم می‌توانیم تمام موارد موجود در زیرلایه‌ها را در خودشناسی نهان در این زیر لایه‌ها بیابیم.

زندی تصریح کرد: نکته ای که در کتاب وجود دارد این است که وقتی کتاب تمام می‌شود کتاب در ظاهر تمام می‌شود و در واقع آغاز سوالات ذهنی حاصل از پایان باز کتاب است که تاثیرات زیادی روی ذهن مخاطب می‌گذارد که مخاطب دائم در حال پرسش از خود است. این کتاب باعث بالابردن و بارور کردن تخیل کودک می‌شود و باعث می‌شود کودک با تک تک جملات و صفحات کتاب تخیل کند و دنیای جدیدی برای خود بسازد. همچنین قدرت تجزیه و تحلیل کتاب را بالا می‌برد.

این شاعر حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: این کتاب نماد گراست و متی می‌تواند نماد زندگی، افکار و احساسات ما باشد. شاید بتوان گفت که تاثیر آدم نادرست در زندگی ما را نشان بدهد. جملات این کتاب بسیار کوتاه و عمیق است و از زیاده گویی پرهیز شده است.
 

زندی یادآور شد: قطع کتاب، قطع مناسبی است و از رنگ‌های شاد در آن استفاده شده است. این کتاب شماره صفحه درج نشده است که به نظر می‌رسد رویکرد انتشارات علمی و فرهنگی باشد که توصیه می‌کنم این انتشارات این رویکرد را نادیده گرفته و شماره صفحات را درج کند.

وی بیان کرد: کتاب‌های تصویری، کتاب‌هایی هستند که بار زیاد کتاب را تصویرگر بر عهده می‌گیرد. تصویرگر و نویسنده مکمل هستند، در کنار هم قرار می‌گیرند تا یک داستان را پیش ببرند. پیشینه کتاب‌های تصویری به انسان‌های اولیه می‌رسد زمانی که بر دیواره غارها تصویرگری می‌کردند تا منظور و پیغام خود را به همدیگر برسانند. تاثیر تصویر برای کودک بسیار بیشتر از کلمات است. در دنیای حرفه ای نویسندگی از صد سال پیش با انتشار کتاب «قصه‌های من و بابام» اینگونه کتاب‌ها باب شدند. حدود ۱۵ تا ۲۰ سال پیش کتاب تصویری به ایران راه باز کرد. اکنون خانم مریم کرمی نیز از کتاب تصویری استفاده کرده است.

سحر مرامی، تصویرگر و مربی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به پیشینه کتاب تصویری گفت: این کتاب را خانم‌هاجر مرادی تصویرگری کرده اند. این کتاب با ذهن کودک همخوانی دارد و کودک با آن ارتباط برقرار می‌کند. تصویرگر از زاویه دید کودک و جنبه‌های کودکانه استفاده کرده است. کودکان با زاویه‌های دید متعدد به موضوعات نگاه می‌کنند. از حرکات دوچرخه، اتوبوس و رفت و آمد انسان‌ها در تصویرگری استفاده شده است که یک نقطه قوت محسوب می‌شود. این سیال بودن باعث می‌شود که در ضمیر ناخودآگاه به دنبال ماجرا پیش برویم.

مرامی ادامه داد: اینکه توانسته مدگرایی را از جنبه مثبت به کار بگیرد یکی دیگر از نقاط مثبت کار است. تصویرگر می‌توانست از رنگ‌های درخشان‌تر استفاده کند. در کار رنگ وجود دارد  اما به دلیل سایه‌کاری‌ها با استفاده از تکنیگ پاستل استفاده کرده است اگر به صورت تخت‌تر و سطح بیشتری را استفاده می‌کرد به جای بعد دادن به آن، می‌توانست جذاب تر باشد.

این تصویرگر همدانی افزود: می‌توانستند از ریزه کاری‌های بیشتری در تصویر استفاده کنند که به فانتزی بودن کار کمک کند. تصویرگر با هوش بیشتری این تصویر‌ها را انتخاب کرده که به مخاطبان وسعت ببخشد و نوجوانان را هم جذب کند. به نظرم روند تصویری به خوبی پیش رفته است اما در جایی که مترسک می‌رود و آدم برفی وارد داستان می‌شود توقفی در تصویر می‌بینیم در حالی که می‌توانست ویژگی‌های بارزتری برای آدم برفی به تصویر بکشد.
 

مریم کرمی نویسنده این کتاب با اشاره به همزمانی رونمایی کتاب با تولدش، بیان کرد:  احساس می‌کنم با این کتاب یک تولد دوباره داشتم.

وی افزود: کتاب‌های تصویری می‌توانند متن نداشته باشند و کاملا تصویری باشند. خاصیت ویژه ای که اینگونه کتاب‌ها می‌توانند داشته باشد این فرصت را به کودکان می‌دهد که با توجه به تصاویر به درک برسند. نویسنده به تصویرگر شرح تصویر را می‌دهد و تصویرگر هم به نویسنده ایده می‌دهد.

در پایان از این کتاب رونمایی شد و نشست ماهیانه انجمن ادبی آفرینش کانون پرورش فکری کودکان با خواندن آثار نوجوانان عضو این انجمن ادامه یافت و از این نویسنده تقدیر به عمل آمد.