| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مراسم معرفی و رونمایی کتاب «شریعتی به روایت اسناد» چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی بعدازظهر امروز (۱۱ اردیبهشت ماه) در غرفه انجمن ناشران انقلاب اسلامی برگزار شد. عبدالمجید معادی‌خواه در این نشست گفت: شریعتی از قله‌های مهم تاریخ انقلاب اسلامی است. ادبیات ساده‌ترین لایه برای شکوفایی استعدادهای او بود و نهایتا ذوق و قریحه او را در عرصه‌های فلسفی و جامعه‌شناسی نیز شکوفا کرد. شریعتی به واسطه زندگی خانوادگی و پدرش، کمتر قشری از جامعه بود که تجربه نکرده باشد. پدرش محمدتقی شریعتی پایگاهی بود که همه اقشار جامعه با او در ارتباط بودند و شخصیت شریعتی در چنین فضایی شکل گرفت و نهایتا نیز در دانشگاه‌های دنیا وارد حوزه جامعه‌شناسی شد. او ادامه داد: محمدتقی شریعتی اگرچه لباس روحانیت بر تن نداشت اما کمتر کسی است که اعتراف نکند که او در بحث فلسفه اسلامی و تاریخ اسلام تبحر داشته است. مجموعه این عوامل در کنار فرصت تاریخی انقلاب، شریعتی را به چهره‌ای ماندگار تبدیل کرد که شاید درک و شناخت ویژگی‌های او تنها با کلمات برای نسل جوان امروز ممکن نباشد. معادی خواه سپس با اشاره به اینکه غروب زودهنگام شریعتی اجازه نداد تا از او پس از انقلاب نیز بهره ببریم، گفت: آثار او همچنان زنده هستند و خوشبختانه فرزندانش نیز به خوبی راه او را ادامه می‌دهند. از کارهای خوبی که مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام داده، همین انتشار اسناد مربوط به شریعتی است که قطعا می‌تواند کمک کند. چه آنهایی که با شریعتی سمپاتی دارند و چه آنهایی که از دیدگاه‌های او دور هستند، به قضاوت درستی از شریعتی برسند. این پژوهشگر تاکید کرد: البته باید توجه داشته باشیم که اسناد تاریخی همچون اسناد ساواک باید در بستر زمانی و شرایط خود تحلیل شود چرا که احتمالا یک فرد انقلابی سعی می‌کرده برای گمراه کردن نهادهای امنیتی، آدرس‌های غلط به آنها بدهند و به صرف آنچه که در اسناد این نهادها آمده، نمی‌توان کسی را قضاوت کرد. اساسا فهم آنچه که پشت ذهن نویسنده اسناد وجود دارد، ممکن نیست مگر با اجتهاد و تجربه و درنظر گرفتن فضای شکل‌گیری سند و روابط میان افراد درگیر در آن. او متذکر شد: به طور منطقی نمی‌توان همه حقایق را از یک سند استخراج کرد اما اگر کسی غرض نداشته باشد، با در نظر گرفتن ابعاد مختلف یک سند می‌تواند به حقیقت برسد. این روحانی سپس درباره موضع‌گیری‌های متفاوتی که در قبال شریعتی وجود داشته، گفت: من در آن دوره طلبه جوانی بودم که به نوعی به طرفداری از شریعتی محکوم می‌شدم و اساسا نسل جوان حوزه و هوادار انقلاب سمپاتی یا حتی شیفتگی نسبت به شریعتی داشت. البته در بین علمای سنتی نیز نگاه‌های متضادی وجود داشت که بعضا با اتکا به گفتگوهای غرض‌آمیز و صرفا از روی احساس گفته می‌شد. شکی نیست که ساواک به عنوان بخشی از اهرم قدرت دستش برای زدن شریعتی باز بوده و به انواع ابزارها و تهمت‌ها اتکا می‌کرده است. معادی‌خواه در ادامه تصریح کرد: با همه اینها اگر کسی بخواهد همه ابعاد و حقیقت را ببیند، می‌تواند آن را از دل مجموعه اسناد بیرون بکشد و ما هنوز باید کارهای زیادی در این زمینه بکنیم. خدمت شریعتی به اسلام بسیار حائز اهمیت است و این خدمت تا جایی بود که مارکسیست‌های متعصب دشمن شماره یک او شده بودند چرا که معتقد بودند شریعتی اجازه نمی‌دهد آنها نسل جوان را شکار کنند. هرچه هست پیدایش حسینیه ارشاد بی‌ارتباط با بن‌بست حرکت سیاسی در ایران و روی آوردن فعالین به سمت کار فرهنگی نیست و شریعتی به عنوان یک معلم فرهنگ مورد توجه است. احسان شریعتی نیز در این نشست گفت: پیش‌تر نیز چنین مجموعه‌ای البته به صورت مخدوش و گزینشی منتشر شده بود. قضاوت نهایی درباره اسناد مربوط به شریعتی با پژوهشگران است. پس از انقلاب که برای اولین بار با اسناد ساواک درباره شریعتی مواجه شدم گمان می‌کردیم که قرار است تمام این اسناد به زودی دراختیار همه مردم قرار بگیرد و خودمان اقدامی برای انتشار آنها نکردیم اما در دولت بعدی که درخواست اسناد را داشتیم، باید برخی از آنها را انتخاب می‌کردیم تا کپی‌اش را در اختیار ما قرار بدهند. شریعتی افزود: برخی از وقایع زندگی شریعتی تا امروز جزو مناقشات است مثل نحوه خروج او از کشور و امیدواریم روزی با انتشار همه اسناد مربوطه و تحلیل علمی و پژوهشی روی آنها روایت کاملی از زندگی و شخصیت شریعتی به دست بیاوریم. اینکه اسناد امنیتی مثل اسناد ساواک چقدر قابل اتکا هستند خود جای بحث دارد به ویژه آنکه در این اسناد حتی نام شریعتی به انحای گوناگون نوشته شده اعم از شریعتی، مزینانی و شریعتی مزینانی. طبعا شریعتی نیز تصویر روشنی از برنامه‌ها و اهداف خود به ساواک نمی‌‌داده و سعی در گمراهی آنها داشته است. این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: با این تفسیر پس اسناد به چه کاری می‌آید که باید گفت سند تاریخی از نظر علم تاریخ مهم است چرا که روایتی است از وقایعی که در یک زمان و مکان واقعی اتفاق افتاده است. در ثانی این اسناد تنها اسناد رده‌های میانی و پایین ساواک است و ما هنوز دسترسی به اسناد رده‌های بالای ساواک نداریم. از این قضیه هم نباید غافل باشیم که با ضدیت با شریعتی و برای زدن او ساواک حتی دست به سندسازی علیه او نیز زده بود و ما بسیاری از این دستکاری‌ها را باید از دل اسناد بیرون بکشیم و تنها با دسترسی به همه اسناد است که می‌توان به حقیقت رسید. |
 |
