به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «نقش آژانسهای ادبی در دیپلماسی فرهنگی» همزمان با پنجمبن روز از سیودومین دوره نمایشگاه بینالملی کتاب تهران با حضور لیلی حائری، مدری آژانس ادبی کیا، مجید جعفریاقدم، مدیر آژانس ادبی پل و بیگ محمدی، مدیر آژانس ادبی تماس در غرفه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.
فعالیت آژانسهای ادبی در ایران بیشتر شبیه به توهم است
حائری در ادامه این نشست با اشاره به جایگاه آژانسهای ادبی در ایران بیان کرد: فعالیت آژانسهای ادبی در ایران بیشتر شبیه به یک توهم است، چراکه جایگاه آنها مشخص نیست. ثبت آژانسهای ادبی از نظر ثبت نیز با مسائل مختلفی مواجه هستند؛ علاوهبراین با توجه به مساله کپیرایت در ایران، همکاری ناشران با آژانسهای ادبی را دچار اختلال میکند.
وی افزود: ارتباط آژانسهای ادبی، منحصر به ناشرانی است که خود را ملزم به رعایت قانون کپیرایت میدانند. مقایسه میزان خرید و فروش رای در ایران با سایر کشورها قابل مقایسه نیست چراکه هنوز به قانون کپیرایت نپیوستهایم. دیپلماسی فرهنگی زمانی توسعه پیدا میکند که تبادلات فرهنگی دو طرفه باشد.
حائری ادامه داد: رعایت قانون کپیریات موجب افزایش رغبت ناشران خارجی برای همکاری با ناشران ایرانی خواهد شد. تحریمها و مشکلات انتقال پول ناشی از تحریمها نیز مزید بر علت شده است.
مدیر آژانس ادبی کیا با تاکید بر نقش رایزنیهای فرهنگی بر تقویت ارتباط فرهنگی گفت: درحالیکه رایزنیهای فرهنگی در کشورها دیگر زمینههای تقویت ارتباط ناشران کشورها خود با دیگر ناشران را ایجاد میکنند، رایزنیهای فرهنگی ایران در کشورهای مختلف در این زمینه چندان قوی عمل نمیکنند درحالیکه این نهادها میتوانند در زمینه انتقال ارز و یا ریال بین ناشران ایرانی و خارجی موثر باشند.
حائری با بیان این مطلب که رویکرد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به حوزه نشر متحول شده است، بیان کرد: هرچند که رویکرد سازمان در حوزه حمایت از نشر تغییر پید کرده است اما ناشران عادت کردهاند ابتدا حمایت را دریافت و بعد به توئلید کتاب اقدام کنند.
وی ادامه داد: طرحهای حمایتی ایران در حوزه نشر در کشورهای دیگر به شیوههای مطلوب معرفی نمیشوند و با جابهجایی مدیرانف تلاشها بیثمر میشود. در نتیجه زمینههای درجا زدن در این حوزه ایجاد میشود.
حائری تاکید کرد: کشورها دیگر برای معرفی نویسندههای مشهور خود برنامههای قابلتوجهی را در نظر میگیرند، مانند اینکه بخشی از کتاب را با کیفیت ترجمه و در دانشگاهها و یا مجموعههای فرهنگی نشستها کتابخوانی برگزار میکنند. در نهایت این تلاشها به نتیجه میرسد و شاهد هستیم کتاب سال آینده در ایران ترجمه و منتشر میشود.
وی با تاکید بر اهمیت حمایت از آژانسهای ادبی بیان کرد: آژانسهای ادبی برای معرفی آثار نویسندگان ایرانی، نیازمند حمایت هستند چراکه هزینههای ازجمله برای ترجمه قابل توجه است.
فروش ۳۰۰ رایت طی یکسال
جعفریاقدم، درباره جایگاه آژانسهای ادبی گفت: در عرصه بینالملل، آژانسهای ادبی بدون پشتوانه دولتی فعالیت میکنند. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با طرح تاپ وارد بحث نشر بینالمللی شده است.
وی بیان کرد: رویکردها در حوزه نشر اصلاح شده اما در اجرا موفقیت چندانی حاصل نشده است. با وجود همه این مسائل به آینده خوشبین هستم.
جعفری اقدم ادامه داد: یکی از موفقیتهای ایران با وجود همه مشکلات، فروش ۳۰۰ رایت کتاب طی سال گذشته است. دورههایی حضور ما در نمایشگاههای بینالمللی از سوی ناشران کشورهای خارجی با تمسخر همراه بود. به ما میگفتند شما که کپیرایت را رعایت نمیکنید، چرا در نمایشگاههای بینالمللی شرکت میکنید؟!
وی افزود: در دنیا ۷۸ موسسه در حوزه نشر فعالیت میکنند. فعالیت آنها به هدایت، حمایت و سیاستگذاری خلاصه میشود بهعبارت دیگر در حوزه اجرا ورود نمیکنند. بنابراین اگر ناشر احساس کند آژانس ادبی از سوی دولت حمایت میشود ممکن است، فاصله بگیرد.
جعفریاقدم گفت: سازمان چرا در نمایشگاههای بینالمللی غائب است؟ علاوه براین در حوزه طرح تاپ اقدام قابلتوجهی شکل نمیگیرد. ارتباط سازمان با بخش خصوصی نیز ضعیف است. علاوهبر طرحگرنت روشهای دیگری برای تحقق دیپلماسی فرهنگی وجود دارد که آژانسهای ادبی در این مسیر میتوانند موثر باشند.
استراتژی درستی در دیپلماسی فرهنگی نداریم
در ادامه این نشست بیکمحمدی گفت: احساس میکنم در دیپلماسی فرهنگی استراتژی روشنی وجود ندارد. نمیدانیم کتاب ما چگونه و کجا و یا با چه امکاناتی معرفی میشوند. بررسیها عملکرد آژانسهای ادبی موفق در کشورهای دیگر نشان میدهد بازار هدف به به خوبی شناختهاند.
وی افزود: در حوزه تقویت دیپلماسی فرهنگی با کمک آژانسهای ادبی، از بدنه کارشناسی استفاده نشده است؛ علاوهبر این به مخاطبسنجی نیز توجه نکردهایم و در نتیجه آمار قابل اعتنایی از مخاطبان کتابهای فارسی در کشورهای دیگر در دست نیست.
در معرفی زبان و ادبیات فارسی عقب هستیم
بیک محمدی بیان کرد: باید بپذیریم که در حوزه معرفی زبان و ادبیات فارسی عقب هستیم. علاوهبر این حمایت از بنگاههای اقتصادی مانند آژانسهای ادبی برای ارتقا جایگاه زیان و ادبیات فارسی باید همیشگی باشد و افزایش پیدا کند.
وی تاکید کرد: باید طی سال نشستهای تخصصی برگزا و نتایج آن در سیاستگذاری ها اعمال شود. هرچه تعداد تبادلات رایت افزایش پید کند، تعداد کرسیهای آموزش زبان و ادبیات فارسی نیز افزایش پیدا خواهد شد.
سیودومین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران تا ۱۴ اردیبهشتماه در مصلی امام خمینی(ره) برپاست. |