| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست معرفی و رونمایی از کتاب «سنت‌های نظری معاصر در تحلیل فرهنگی» با حضور سیدمجید امامی و عبدالکریم خیامی در سالن جلال آل احمد سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
خیامی در ادامه این نشست در ابتدا بخش‌هایی از این اثر را معرفی کرد و گفت: کتاب حدود ۴۰۰ صفحه است و انتشارات دانشگاه امام صادق در چهار فصل آن را ساماندهی کرده که در بخش نخست، سنت جامعه‌شناسی با زیرشاخه‌هایی چون ساختارگرایی، پساساختارگرایی و … مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم حوزه روانشناسی با زیرشاخه هایی چون نقد روانکاوانه، رفتارگرایی و … بحث می‌شود. در بحث سوم انسان‌شناسی با زیرشاخه‌هایی چون انسان‌شناسی چیست، تاریخ انسان‌شناسی و… مورد توجه قرار گرفته و در نهایت در فصل پایانی سنت بازنگری و مطالعات مدرن که به رویکردهای انتقادی و جدیدتر مانند نقد فمینیستی و پسااستعماری و … می‌پردازد، بحث می‌شود.
او با اشاره به مشکلی که در نام‌گذاری این اثر دیده می‌شود، افزود: نام کتاب «سنت‌های نظری در تحلیل فرهنگی» است ولی عنوان داخلی کتاب به نام «سنت‌های نظری فرهنگ در دوران معاصر» است که لازم است در چاپ‌های بعدی اصلاح شود. مولف کتاب نیز در این کتاب گزارشی از نظریه‌های فرهنگی ارائه کرده که در مقایسه با آثار مشابه این حوزه یک گام جلوتر است به گونه‌ای که بخش‌ها و مکاتبی که در کتاب مطرح شده، یا در کتاب‌های قبلی نیامده و یا به نظریه ارتدوکس آن اشاره شده است.
به گفته خیامی همچنین منابع متعددی در کتاب استفاده شده که نسبت به کتب موجود آن را فربه‌تر و غنی‌تر کرده است. از سوی دیگر شیوه تحلیلی متفاوتی در این کتاب مورد بهره‌برداری قرار گرفته و تنها سوالی که می‌توان درباره آن مطرح کرد، این است که منطق صورتمندی کتاب به چه صورتی است؟
این استاد دانشگاه در همین باره توضیح داد: به طور مثال منطق صورت این موضوع جای سوال است که چگونه ژیژک را می‌توانیم در یک سنت خاص روانشناسی بگنجانیم و آیا ژیژک را نمی‌توان در سنت‌های دیگر با توجه به شخصیت چندبعدی آن قرار داد. همچنین اگر مکتب فرانکفورت جزو مکاتب انتقادی قرار بگیرد، آیا نباید سنت آن بازنگری شود و در سنت جامعه‌شناسی گنجانده شود.
این استاد دانشگاه در ادامه سخنانش درباره ترجمه واژه سنت در کتاب سخن گفت و افزود: سنت نحله، مکتب و …اصطلاحاتی هستند که تعاریف خاص خودشان را دارند اما اینکه به طور مثال جامعه‌شناسی یک سنت تلقی شود، جای سوال است و ما درکتاب مشاهده می‌کنیم که حتی بعضی از زیرشاخه‌های سنت جامعه‌شناسی، باز با واژه سنت به کار رفته است.
خیامی ادامه داد: بخشی که در کتاب با عنوان کاوش آمده جزو دستاوردهای مولف است اما همچنان نیاز به بازنگری و رفع ایرادات دارد. از سوی دیگر در بخش‌های دیگری از کتاب مقایسه‌هایی مطرح شده که می‌تواند از نکات جدید و تازه کتاب باشد. مولف در این اثر، برش‌هایی را روی فرهنگ انداخته و نقاط تاریکی را روشن کرده است اما سوال اصلی این است که آیا می‌توانیم بر ساخته و واسازی از مقوله فرهنگ در ارتباطات را از این کتاب به دست آوریم. به نظر می‌آید که این موضوع در کتاب به صورت ناقصی رخ داده است.
او با بیان اینکه کتاب حاضر به تحلیل فرهنگی به خوبی پرداخته، یادآور شد: مولف در برخی از بخش‌های کتاب به تحلیل‌های ایرانی از مباحث روی آورده است. به طور مثال فانتزی لاکانی را از ژیژک عبور داده و آن را به بحث نگاه حاکمیتی ایران به جوانان مرتبط کرده است. این‌گونه جرقه‌های علمی در این اثر امیدبخش است گرچه تعداد آن کم است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر بازنگری بر صورت بندی کلی کتاب گفت: در برخی از حوزه‌ها مولف می‌توانست اشراف بیشتری به داده‌های منابع داشته باشد که این اتفاق نیفتاده و از سوی دیگر در فصل چهارم کتاب که سنت انسان‌شناسی بیان شده، مخاطب احساس می‌کند با توجه به علاقه‌مندی مولف غلبه رویکرد انسان‌شناسی بر سایر فصول کتاب دیده می‌شود.
امامی در این نشست توضیحاتی را درباره کتاب حاضر ارائه کرد و گفت: کتابی که ترجمه شده، به سنت‌های انتقادی‌تر و فرامدرن تری مثل مطالعات سیاهان، فمینیست، قومی و …. اشاره اندکی دارد. با این وجود کتاب تلاش کرد ۶ سنت را بازشناسی کند و در این میان سنت انسان شناسی ، روانکاوی، مطالعات فرامدرن و … بررسی شده است. همچنین برخی مطالب برای نخستین بار ذیل نظریه فرهنگی آمده و یک صفحه نیز با عنوان کاوش در کتاب ذکر شده که می‌تواند منبعی خوبی برای نظریه فرهنگی باشد.
او در بخش پایانی این نشست در پاسخ به برخی انتقادات مطرح شده گفت: استفاده من از واژه سنت در کتاب به دلیل این بوده که در ایران معمولا برای سنت معادل دیسیپلین را به کار می‌برند. دیسیپلین به معنای رشته است و معنای مفهومی و ظاهری سنت را منتقل می‌کند بنابراین چالش ما در ترجمه این واژه انتقال مفاهیم معنایی به مخاطب بود و از همین رو واژه سنت را به دیسیپلین ترجیح دادیم.
او در پایان ابراز امیدواری کرد که در ویرایش‌های بعدی اثر اصلاحاتی صورت گیرد. |
