به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، متالوگرافی یکی از تکنیکهای اساسی و پرکاربرد برای محققان و فعالان حوزه علم مواد است. علم متالوگرافی و متعاقب آن مطالعات انجام گرفته با میکروسکوپهای نوری، کمک شایانی به درک بهتر ریزساختار مواد فلزی و آلیاژها کرده است. نتایج بهدست آمده از این طریق، در تصحیح فرایند ساخت و افزایش کیفیت بسیار موثر است. در بسیاری از مواد، دانههای تشکیلدهنده آنها دارای ابعاد میکروسکوپی هستند و قطری در حدود میکرون دارند و اجزای آنها باید با استفاده از میکروسکوپها دیده و بررسی شوند، اما مشکل فقط بزرگنمایی نیست، بلکه سطح ریزساختار نیز باید آماده شود. ازآنجاییکه در بررسیهای میکروسکوپی فقط سطح اجسام مورد بررسی قرار میگیرد، باید سطحی بسیار دقیق جهت دستیابی به اجزاء مهم ریزساختار فراهم شود. سطح نمونه باید در ابتدا ساییده و پولیش شده تا صاف و آینهای شود که اینکار با استفاده از پودرهای مخصوصی امکانپذیر است. سپس ریزساختار را میتوان با عملیات «اچ کردن» که از یک ماده شیمیایی مناسب استفاده میشود، بهدست آورد.
«اچ كردن» عبارت است از استفاده از محلولی كه با ايجاد خوردگی در نقاط پرانرژی سطح نمونه مثل مرز دانهها و فازها، باعث آشكار شدن دانهبندی فازها و اجزای ريزساختار، همگنی ريزساختار، پوشش، فصل مشترکها، HAZ، الگوی دندريتی، جدايش، تغيير فرم و دستهای شدن(Banding) میشود. اچ بهسه صورت غوطهوری، مالشی و الكتروليتی (الكترواچ) قابل انجام است.
کتاب «اچ متالوگرافی» تألیف گونتر پتسو؛ پژوهشگر آلمانی، نزدیک به دو دهه قبل در اشتوتگارت به چاپ رسیده و در سال جاری با ترجمه مشترک آرین قندی، محمد رزازی بروجنی و پدرام وردی از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان راهی بازار نشر ایران شد. آنچه این کتاب را با دیگر کتابهایی که درباره علم متالوگرافی تدوین شده متمایز میکند، ورود به مبحث «اچ» و مواد «اچ کننده» این علم با گستردگی و دقت بالا است که آخرین دستورالعملهای کاربردی این مرحله مهم را ارائه میدهد. این کتاب بهعنوان یک منبع تحقیقاتی و آموزشی پایه در کشورهایی همچون آلمان، انگلستان، برزیل، ژاپن و ایالات متحده مطرح است.
ارتباط ریزساختار و خواص و نقش آن در توسعه مواد فلزی
«موقعیت برتر تکنولوژی امروز، بدون حضور مواد فلزی قابل تصور نیست. فلزات و آلیاژهای آنها بهطور مستقیم و غیرمستقیم بر روی توسعه تکنولوژی تأثیر دارند. تنوع آلیاژهای فلزی و گستردگی خواص آنها، امکان دستیابی به طیف وسیعی از کاربردها را فراهم آورده است. تعداد مواد فلزی اکنون به چند هزار میرسد و بهطور پیوسته این رشد ادامه دارد تا آخرین نیازهای تکنولوژی را برطرف سازد. ترکیب جلای فلزی و خواص الکتریکی و هدایت حرارتی مناسب در کنار داکتیلیته بالا و استحکام کافی، خواص منحصر بهفردی را فراهم میسازد. بسیاری از خواص مواد فلزی نظیر استحکام تسلیم، ازدیاد طول، استحکام کششی نهایی، خواص مغناطیسی، هدایت حرارتی، مقاومت به خوردگی، مقاومت الکتریکی و ضریب نفوذ، کموبیش بهطور مستقیم به ریزساختار مربوط هستند. درک ارتباط میان ریزساختار و خواص، نقش مهمی در کنترل و توسعه مواد فلزی ایفا میکند، لذا بررسی ریزساختار یا متالوگرافی مواد فلزی، آزمونی مهم در حین فرایند تولید و ابزاری قدرتمند در جهت تشخیص عیوب تولید و دلیل شکست مواد برشمرده میشود.»
نخستین چاپ کتاب «اچ متالوگرافی» در ۳۶۶ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه به بهای ۵۵ هزار تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان به بازار نشر عرضه شده است. |