نگاهی فراتحلیلی به عملکرد کلان مجلس شورای ملی خواهیم داشت

عماد سخنانش را این‌گونه آغاز کرد و گفت:‌ مجلس دارالشورا به عنوان مطالعه کلان جامعه ملی ایران در قرن سیزدهم هجری قمری پدیده‌ای بود که جامعه ایران به آن به عنوان گام نخست توسعه‌یافتگی هر چه بیشتر و شکل‌گیری دولت مدرن به آن نگاه می‌کرد.

وی افزود: مجلس شورای ملی در تاریخ پارلمان ایران در جریان جنبش مشروطه و بر پایه نخستین قانون اساسی ایران تشکیل شد و انقلاب مشروطیت با هدف برقراری دو نظام برای هدایت جریان مدیریتی اجتماعی شکل گرفت که دارالشورا به عنوان بخش اصلی آن و یک محاکمه عادله‌ای که به قوه قضائیه روشمند تبدیل شد.

عماد ادامه داد: با تاسیس مجلس شورای اسلامی و به دنبال انقلاب مشروطیت ۲۴ دوره از مجلس شورای ملی را در سه بازه زمانی شاهد بودیم. مجلس شورای ملی در دوره مشروطیت، مجلس شورای ملی در دوره پهلوی اول و مجلس شورای ملی در دوره پهلوی دوم و در بعضی از دوره‌ها با تاسیس مجلس سنا، نظام قانونگذاری از دو مجلس شورای ملی و سنا برخوردار بوده است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: با پیروزی انقلاب اسلامی مجلس شورای اسلامی تاسیس شد که ما هم‌اکنون از ظرفیت‌های مجلس برای پیشبرد آن بهره‌مند می‌شویم. فهرست چرخه قانونگذاری در ایران، کتابخانه مجلس و نهاد قانونگذاری را واداشت دوره‌های مختلف مجلس شورای ملی را مورد کنکاش قرار دهد و نقاط ضعف و قوت و مهمترین تصمیمات اساسی مختلف محققان و پژوهشگران بررسی شود.

وی افزود: در این راستا با پیشنهاد از سوی کتابخانه مجلس شورای اسلامی ریاست وقت علی لاریجانی با این پیشنهاد موافقت کرد. سال ۱۳۸۹ نخستین همایش تاریخ مجلس برگزار شد و اکنون در آستانه برگزاری هفتمین همایش تاریخ مجلس هستیم و نقش و جایگاه و عملکرد شرایط حضور سیاسی اجتماعی مجلس شورای ملی را در دوره‌های ۲۳ و ۲۴ و فعالیت‌هایی که انجام شده مورد بررسی قرار داده‌ایم.

عماد بیان کرد: با پایان یافتن دوره هفتم همایش تاریخ مجلس یکایک همایش‌های ملی را مورد بررسی قرار خواهیم داد و یک فراتحلیل و فرانگاه به عملکرد کلان مجلس شورای ملی از ابتدا تا انتها داریم و پس از آن وارد بحث و بررسی مجلس سنا و متعاقب آن شرایطی پیش بیاید که به ظرفیت‌ها، عملکردها و مصوبات مجلس شورای اسلامی در دوره‌های مختلف از سوی پژوهشگران و محققان باشیم.

وی افزود: همایش هفتم تاریخ مجلس ۱۲ آذرماه در تالار شهید مدرس (مشروطه) برگزار خواهد شد. این همایش در بازه زمانی سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ را بررسی می‌کند. مجلس بیست و سوم سال‌های ۵۰ تا ۵۴ را در برمی‌گیرد و بعد از آن مجلس بیست و چهارم است که بین سال‌های ۵۴ تا ۵۷ همزمان با سقوط حکومت پهلوی را بررسی می‌کند. برای این همایش ۴۷ مقاله واصله داشته‌ایم که ۳۰ مقاله توسط کمیته علمی پذیرش شده و تعدادی از آن‌ها در قالب یک نشست و دو پنل در همایش ارائه خواهد شد. چهار مقاله هم در مجلدات بهارستان انتشار می‌یابد. بعد از پنل نخست نیز به «تک حزبی شدن ایران و تاسیس حزب رستاخیز» و «رویکرد به تحقیقات و عملکرد مجلس در آستانه شکل‌گیری در پیروزی انقلاب» خواهیم پرداخت.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: این همایش با ارائه مقالات به بررسی مجلس ۲۳ و ۲۴ می‌پردازد و تاکنون در مجلدات متعددی از مجموعه مقالات همایش‌ها منتشر شده است. در این همایش نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان ادوار مختلف مجلس، مدیران گروه‌های تاریخ، علوم سیاسی، علوم اجتماعی، حقوقی دانشگاه‌ها حضور خواهند داشت. همچنین اعضای علمی گروه‌های یاد شده، محققان، نویسندگان مرتبط با تاریخ و علوم سیاسی و تاریخ پارلمان جزو مدعوین هستند.

ططری، دبیر هفتمین همیاش تاریخ مجلس نیز در پاسخ به این پرسش که برای همایش چه کتاب‌هایی آماده انتشار شده است، گفت: پیش‌تر قصد داشتیم ۶ عنوان کتاب چاپ کنیم ولی بعدها با هماهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس ۹ عنوان کتاب تدوین شده که در روز همیاش رونمایی خواهیم کرد. سه جلد مربوط به مجموعه مقالات همایش ششم است. کتاب «مجموعه قباله‌های محاکم شرع زنجان و فارس در مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی»، «کتابچه نخستین بودجه حقوق و مستمریات مجلس شورای ملی» که نخستین بودجه‌ای است که در مجلس به سال ۱۲۸۶ تدوین شده و به خط سیاق است. «فهرست اسناد عرایض مجلس شورای ملی در دوره پنجم» یعنی بازه زمانی ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۲ را دربرمی‌گیرد و دربردارنده نامه‌هایی است که مردم به سمت مجلس گسیل داشته‌اند.

وی در ادامه افزود: همچنین «فهرست اسناد گیلان در مشروطیت» که از سوی عباس پناهی تدوین شده است و مربوط به ادوار دوم تا پنجم است. فهرست اسناد انتخابات مجلس شورای ملی از دوره هجدهم تا ۲۴ که چهارمین جلد از فهرست اسناد انتخابات مجلس شورای ملی است که با انتشار این فهرست اسناد ما این توفیق را داشتیم که تمامی اسناد مجلس شورای ملی را از دوره نخست آن تا دوره ۲۴ فهرست کنیم و عملا با انتشار این فهرست تمام اسناد انتخابات مجلس شورای ملی پیش از انقلاب منتشر شده و در اختیار پژوهشگران و محققان قرار گرفته است.