| به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در همدان، پاسداشت مفاخر یکی از راه‌های حفظ هویت و خودباوری یک ملت است، همان اندازه که مفاخر در اعتلای فرهنگ موثرند، منزلت آنان نیز می‌بایست پاس داشته شود. در همین راستا، استفاده از نام مشاهیر و مفاخر در نامگذاری اماکن، مشاغل و موسسات مختل، امری متداول است؛ اما همین مسئله هم می‌بایست طبق قاعده و در شان این بزرگان باشد؛ درواقع باید توجه داشت که اسامی مفاخر بر چه شغل‌ها، حِرَف، مکان‌ها یا رویدادهایی حک می‌شود و یا نمی‌شود.
یکی از استفاده‌های نامناسب از اسامی مفاخر در استان همدان که چندی پیش خبرساز شد، از جانب دو شرکت حمل بار با نامهای «بوعلی بار» و «باباطاهربار» صورت گرفت که البته بنیاد بوعلی سینا به این نامگذاری‌ها اعتراض کرد (اینجا). خبرنگار ایبنا در پیگیری این نامگذاری که بسیاری آن را مناسب شان شخصیت‌های بزرگی مانند باباطاهر همدانی و بوعلی سینا می‌دانند، موضوع را با چند تن از فعالان فرهنگی و مسئولان استان همدان در میان گذاشت. احد آزادی‌خواه، ناظر شورای فرهنگ عمومی استان همدان و نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به مراحل مختلفی که برای ثبت اسامی شرکت‌ها و مشاغل مختلف وجود دارد، به خبرنگار ایبنا گفت: نهادهایی که مجوز این مشاغل را ارائه می‌کنند، باید دقت داشته باشند که نامگذاری‌ها متناسب باشند و از اسامی بومی و متناسب با شغل استفاده شود. وی افزود: نامگذاری برخی اماکن، حرفه‌ها و همایش‌ها که ماهیت علمی، فرهنگی و هنری دارند، به نام مفاخر بدون اشکال است اما برخی از نامگذاری‌ها می‌تواند جسارت به مفاخر ملی ما محسوب شود. مثلاً نامگذاری کتابخانه‌ها، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه و اماکنی در این رسته، به نام بوعلی سینا مطلوب است اما نامگذاری باربری به نام بوعلی، به‌هیچ وجه سزاوار نیست و دونِ شان این شخصیت بزرگ است. شیرمحمدی معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان نیز در پاسخ به پیگیری خبرنگار ایبنا اظهار کرد: اخیرا از طرف بنیاد بوعلی نامهای دریافت کردیم و در پیگری آن مکاتبه‌ای با آن دو موسسه داشتیم. در نامه ارسالی ضمن تشکر از خدمات ارزشمند آن دو موسسه از آنها خواسته شد که برای تغییرنام موسسات خود اقدام کنند. این مقام مسئول در اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان با بیان اینکه طبق قانون تبلیغات، آنها باید این نام را تغییر دهند و یک نام بامسمّا برای شرکت متبوعشان انتخاب کنند، افزود: نام فعلی هم به دلیل مباحث تبلیغاتی تا دو سال برای آنها قابل استفاده است؛ گرچه علاوه بر بنیاد بوعلی سینا، مردم نیز به این نامگذاری معترض‌اند. خبرنگار ایبنا همچنین تلاش کرد که از مسئولان عالیرتبه بنیاد بوعلی‌سینا، موضع آنها را اخذ کند. «توکل دارائی» رئیس اداره روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد یادشده، در این باره گفت: مجوز چنین نامگذاری‌هایی برعهده اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است. استفاده از نام «بوعلی بار» از ۲۰ سال پیش تاکنون بوده است. بنیاد بوعلی سینا خواهان آن است که این نام از بدنه وانت‌ها و سایر وسایط نقلیه برداشته شود. وی ادامه داد: ما چند سال پیش نیز به این نامگذاری اعتراض کردیم که در نتیجه آن اعتراض، این شرکت حمل و نقل به «موسسه حمل و نقل بوعلی» تغییر نام پیدا کرد؛ با این وجود همچنان در تبلیغات به نام «بوعلی بار» معرفی می‌شود و حتی سایت و اپلیکیشن آن نیز به همین نام ثبت شده است. این مقام مسئول در بنیاد بوعلی‌سینا ضمن اشاره به اینکه اخیرا این موضوع در شورای فرهنگ عمومی همدان بررسی شده است، افزود: از طریق اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که مدیرکل آن دبیر شورای فرهنگ عمومی است، نامهای برای این دو موسسه ارسال شده است که جهت تغییر نام این موسسات اقدام کنند؛ شاید اقدام دیرهنگام در نظارت بر به‌کارگیری اسامی مفاخر، باعث شده است که موسسه حمل و نقل دیگری در سال‌های اخیر از نام «باباطاهر بار» استفاده کند! دارایی تاکید کرد: فقط بنیاد بوعلی سینا معترض این نامگذاری نیست بلکه بسیاری از هموطنان در جای، جای ایران با ارسال عکس‌هایی از کامیون‌هایی که روی آنها نام «بوعلی بار» درج شده است و یادداشت‌های اعتراضی برای این بنیاد، از این وضعیت اعلام نارضایتی کردند و برخی از فعالان فرهنگی هم در اعتراض به این نامگذاری، در نشریات مختلف دست به‌قلم شدند. وی با اشاره به اینکه استفاده نامناسب از اندیشه و نام این مفاخر به اینجا ختم نمی‌شود، افزود: در تبلیغات یک برند شامپو، عبارتی از بوعلی سینا مورد استفاده قرار گرفته بود در حالی که دقت نکرده بودند که معنای «مو» در آن شعر از بوعلی با تصوری که ما از «مو» داریم، بسیار متفاوت است. این مقام مسئول در بنیاد بوعلی سینا در همین رابطه افزود: ما در اعتراض به تهیه و پخش مکرر این تیزر تبلیغاتی هم نامهای به آقای علی‌عسگری، رئیس سازمان صدا و سیما ارسال کردیم؛ گرچه پخش این تیزر تبلیغاتی متوقف شد، اما پس از مدتی پخش آن ازسرگرفته شد. این نشان می‌دهد که نامه ما موثر نبوده و توقف موقت پخش آن آگهی نیز، صرفاً سیاست تبلیغاتی شرکت مذکور بوده است. واقعیت تلخی که باید به آن اذعان کنیم، این است که برای صدا و سیما، امور بازرگانی از امور فرهنگیِ اینچنین، مهم‌تر است. دارائی ضمن بیان اینکه ما نمی‌گوییم که هیچ استفاده‌ای از نام بوعلی نشود و به‌عنوان مثال همین الان فهرست بلندبالایی از مدارس مختلف در سراسر ایران به نام بوعلی‌سینا وجود دارد، تاکید کرد: برای پیگیری موضوع باید از مجرای قانونی وارد شد به همین دلیل ما نامهای را به اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کردیم. صادق ارشی، دانش‌آموخته مقطع دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی هم در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا در این باره عنوان کرد: استدلال برخی از افراد این است هرچه از نام مفاخر بیشتر استفاده شود، این برای همدان بهتر است و بُعد تبلیغاتی دارد اما باید دید تبلیغات به چه قیمتی؟ درکل مضرات این نامگذاری‌ها بیشتر از مزایای آن است. این کارشناس مسائل فرهنگی ادامه داد: متاسفانه نظارت صحیحی در نامگذاری‌ها وجود ندارد و قضیه فقط مربوط به مفاخر نیست؛ گاهی از نامهای اصیل ایرانی در نامگذاری برخی از کالاهای نامتناسب استفاده می‌شود؛ مثل چینی‌آلات سرویس‌های بهداشتی که به نام «پارس» نامیده شده‌اند. این نامگذاری‌ها نتیجه بی‌توجهی به زبان و ادبیات فارسی است؛ چون اگر توجه می‌کردند اسامی بسیار زیبا، جالب و متناسبی را می‌یافتند و لازم نبود چنین بی‌تناسب از این اسامی استفاده کنند. وی معتقد است: همانگونه که افراد برای حل مسائل مختلف در رشته‌های گوناگون به دانشگاه مراجعه می‌کنند و از راهنمایی استادان آن رشته بهره می‌برند، بهتر است در نامگذاری‌هایی نیز که انجام می‌دهند، به دانش‌آموختگان زبان و ادبیات فارسی مراجعه کنند و از قابلیت‌های زبان فارسی در این زمینه بهره ببرند. ارشی یادآور شد: یکی از ویژگی‌های خوب زبان فارسی این است که می‌شود اسم‌ها را به‌خوبی ترکیب کرد و کلمات جدیدی با آنها ساخت که با آن پیشه متناسب باشد. بسیاری از کلمات هم با پیشینه تاریخی طولانی برای استفاده در دسترس است. این کارشناس مسائل فرهنگی در پایان درباره پیگیری‌هایی که برای حل این معضل صورت گرفته است، گفت: امیدوارم که این پیگیری‌ها به «بوعلی بار» و «باباطاهر بار» ختم نشود و بر باقی امور و کالاها و خدمات نیز نظارتی صورت گیرد و درکل، نامگذاری‌ها پالایش شود. |
 |
