| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «جایگاه نشر دانشگاهی در دیپلماسی علمی جهان امروز» عصر امروز یکشنبه ۸ اردیبهشت با حضور عبدالامیر نبوی، حسین میرزایی، حسین ابراهیم‌آبادی و جبار رحمانی در سالن شهید مطهری سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. ابراهیم‌آبادی در این نشست مشکلات نشر دانشگاهی در عرصه بین‌الملل را معطوف به دو حوزه محتوا و تبادل اطلاعات و تعامل دانست و گفت: زبان تولید محتوای ما از لحاظ فرم و محتوا جهانی نیست و از سوی دیگر در تبادل اطلاعات در عرصه بین‌الملل دانشگاه‌مان تحت تاثیر مسایل سیاسی است. همچنین نگاه جزیره‌ای در ایران نخستین ترکشش به دانشگاه خورده و از همین رو در حوزه نشر برای انتقال دانش موانع بسیاری داریم و گفتگوی ما کم است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه تعامل در عرصه بین‌الملل مبتنی بر کنش است، ادامه داد: دانشگاه‌ها و محققان ما کنش لازم را برای فعالیت‌های علمی در این حوزه ندارند. درحالی که کتاب یکی از اشکال جدی نشر دانشگاهی است، باید روی ارائه شکل‌های دیگر نیز فکر کرده و برنامه‌ریزی داشته باشید. به گفته ابراهیم‌آبادی باید در این مسیر خودانتقادی‌تر باشیم چرا که بحث دیپلماسی علمی به صورت عام پس از مسایلی که بر سر برجام آمد، جدی‌‌تر شده و راه گفتگو را باز کرده است. به همین دلیل نباید در مساله دیپلماسی تنها به نگاه داخلی اکتفا کنیم و بازخوردهای بیرونی را هم در این باره بررسی کنیم. مدیر نشر دانشگاهی با تاکید بر دشوار بودن دیپلماسی علمی در جهان امروز یادآور شد: در حالی که در اجرای سیاست‌های خارجی، منطقه‌ای و… مشکل داریم، سخن گفتن از دیپلماسی علمی و اجرای آن بسیار دشوار است و البته در این حوزه نباید تنها حرف بزنیم بلکه کنش محور اصلی است. از این رو باید تلاش کنیم تا با استفاده از ظرفیتهای موجود درباره دیپلماسی علمی حرکت کنیم. او ادامه داد: برای هموارتر کردن دیپلماسی علمی ابتدا باید مساله اقتصاد نشر را حل کنیم چرا که در غیر این صورت امکان حضور در عرضه جهانی را نداریم. باید تلاش کنیم به مسایل و کارهای مشترک با کشورهای دیگر نزدیک شویم و در واقع نقشه‌های همکاری را که پیش از این ساماندهی نشده، اصلاح کرده و در این زمینه تجمیع استعداد کنیم. ابراهیم آبادی در پایان گفت: در دیپلماسی علمی وجود یک نهاد حرفه‌ای برای ساماندهی ضروری به نظر می‌رسد تا مسایل این حوزه حل شود. حسین میرزایی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه باید امکان تعامل با زبان مشترک جهانی را داشته باشیم گفت: در غیر این صورت عرضه آثار ما در صنعت نشر مقدور نخواهد بود و به دنبال آن شناخت دقیقی هم از ما صورت نمی‌گیرد. ساختار ذهنی و علمی ما هم در این باره مهم است. همچنین مقوله رعایت کپی‌رایت در این حوزه جدی است چرا که نمی‌توانیم از حضور در عرصه بین‌الملل سخن بگوییم اما کپی‌رایت را رعایت نکنیم. میرزایی با اشاره به چاپ کتاب «علم و دیپلماسی» توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و شوراي راهبردي روابط خارجي افزود: در حالی که در بحث علم و دیپلماسی کتاب‌های زیادی نداریم، این اثر از منابع بسیار خوب است که تاکید می‌کند دیپلماسی علمی تلاش بین‌المللی برای برقراری روابط با کشورهایی است که با آنها ارتباط حسنه‌ای نداریم و می‌توان از طریق علم رابطه موثری را با آنها برقرار کرد. رییس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با تاکید بر اینکه تنها چیزی که برایمان باقی مانده، دیپلماسی علمی است گفت: با توجه به شرایط حاضر ایران لازم است که دولت به وزارت علوم و تحقیقات و فناوري و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توجه ویژه داشته باشد چون در شرایط اقتصادی کنونی علم و فرهنگ امکان بازشدن روزنه‌هایی را به ما می‌دهد چرا که علم پدیده‌‌ای جهانی ـ محلی است و می‌تواند امکان ارتباط با کشورهایی که وجوه اشتراک با آنها داریم را فراهم کند. میرزایی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دشواری اجرای دیپلماسی علمی عنوان کرد: باید با توجه به حجم سختی این کار برایش برنامه‌ریزی کنیم. جبار رحمانی در ادامه این نشست با بیان اینکه در برنامه‌های آموزشی خود همچنان با مشکل مواجهیم، عنوان کرد: ما برای گفتگو با جهان غرب و تعامل با آنها هیچ برنامه‌ای نداریم و نقشه‌های آموزشی ما نیز در این راستا برنامه‌ریزی‌های آموزشی لازم صورت گیرد چرا که فعالیت‌های جزیره‌ای ما در‌این‌باره بسیار است. امروز وقتی از دیپلماسی علمی حرف می‌زنیم، گویی معطوف به کشورهای خاورمیانه عربی و غیرعربی شده ایم درحالی که در این حوزه ظرفیتهای بسیاری وجود دارد به طور مثال وقتی تاجیکستان زبان فارسی را از رسم‌الخط خود حذف کرد در حالی که ایران در اینباره سرمایه‌گذاری نکرد، ترکیه با تمهیداتی جایگزین آن شد و از فرصت‌های موجود در این کشور استفاده کرد. این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه به لحاظ ذهنی و مهارت‌های علمی جزریره‌ای بار آمدیم گفت: سخن گفتن از دیپلماسی علمی در چنین شرایطی رویای غیرممکن است. از سوی دیگر منطق ما با جهان مونولوگ است و خودمحور پنداری و خودشیفتگی مانع تعامل دستگاه‌های علمی ما با عرصه بین‌الملل شده است. رحمانی با اشاره به سرنوشت مراکز ایران شناسی و اضمحلال آنها طی ۴ دهه اخیر یادآور شد: متاسفانه در این برهه زمانی بسیاری از مراکز ایران‌شناسی استحاله شدند و در حالی که ایران‌شناسان قدیمی از دنیا رفته‌اند مراکز ایران‌شناسی اغلب تبدیل به مراکز مطالعات خاورمیانه با بودجه‌های عربی شد. او با تاکید بر نهادسازی بر دیپلماسی علمی گفت: باید روی وجوه اشتراک با حوزه‌های خاورمیانه، آسیای میانه و … کار کنیم و تربیت نیروی انسانی در این حوزه داشته باشیم چون متاسفانه رساله‌های اغلب بورسیه‌های ما در خارج از کشور درباره ایران است و نتوانستیم مطالعاتی درباره کشورهای دیگر داشته باشیم. |
 |
