| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اگر چه مسئله برگزاری جشن‌ها آئین‌های نوروزی برآمده از اجتماع و فارغ از نوع نگاه سیاسی است، اما در دو سه دهه گذشته این موضوع به شدت با مسائل هویتی پیوند خورده است. سیاست‌های «پان ترکیستی» در کشور ترکیه به طور معمول روی خوشی به آئین‌های نوروزی نشان نمی‌دهند اما در سال‌های اخیر، از یک سو حضور چشمگیر ایرانیان در این کشور و از سوی دیگر جمعیت فعال و فراوان کرد که با فرهنگ و تمدن ایرانی پیوندی عمیق دارد، باعث شده است که ترکیه با تسامح بیشتری با مسئله نوروز مواجه شود و این آئین در ترکیه رواج پیدا کند. در ترکیه و به ویژه در میان کردهای این کشور، آئین‌های پیش از نوروز مانند سبزه رویاندن، خانه تکانی و تهیه خوراک‌ها و شیرینی‌های نوروزی رایج است. نوروز در دوران عثمانی در این کشور نیز همانند آذربایجان، جشن نوروز از قدمتی فراوان برخوردار است. در دوره عثمانی این روز جشن گرفته می‌شد. در آن زمان شخصی به نام «حکیم باشی» معجون خاصی به نام «نوروزیه» تهیه و برای تناول شاه و درباریان، به دربار ارائه می‌کرد. خاصیت شفابخشی این معجون عامل توجه دربار به آن بود. بعضی معجون «نوروزیه» را مرکب از هفت ماده می‌دانند که با حرف «سین» آغاز شده است. مثل سماق، سبزه، سنبل، سمنک، سرکه، سیر و سنجد. در این روز صدراعظم هدایای گوناگونی تقدیم سلطان می‌کرد که از آنها به عنوان «پیشکش نوروزیه» یاد می‌شد. (فراهانی: ۱۶۳) می‌توان گفت از زمان امپراتوری عثمانی که تا حد زیادی تحت تاثیر فرهنگ و تمدن ایرانی بودند، تا امروز سنت و آئین نوروز در ترکیه جشن گرفته می‌شود. (سازمند: ۲۱۱) نوروز در روزگار معاصر در دید مردم ترکیه نوروز نماد آغاز بهار طبیعت است. برای برخی از آنها این روز عامل اتحاد و همبستگی به شمار می‌رود؛ برخی برای آن اهمیت شب قدر را قائل هستند و برخی دیگر این روز را زادروز امام علی (ع) و حتی سالروز ازدواج این امام با حضرت فاطمه (س) می‌دانند. (فراهانی: ۱۶۴) با وجود بیتوجهی فراوانی که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به این سنت باستانی شد، از ژانویه ۲۰۰۵ عید نوروز به صورت رسمی از سوی دولت مرکزی پذیرفته شد و مطابق ابلاغیه رسمی، برگزاری این آئین، به خصوص از سوی مراکز آموزشی الزامی شد. قبل از این تاریخ، با وجود توجه برخی ترک‌ها به نوروز، این مراسم به صورت گسترده و فراگیر صرفاً در مناطق کردنشین و برخی مناطق شمالی مورد توجه بود. با این حال در برخی شهرهای ترکیه مانند دیاربکر، شانلی، اورفا، مارش و اورسین برگزاری این جشن‌ها غالباً با ادبیات فولکلور همراه شده است. نواختن سورنا و دهل، نقالی در کنار آتش و پختن شیرینی‌های خانگی گویای برخی آئین‌های پاسداشت و برگزاری نوروز در ترکیه است. (سازمند: ۲۱۵) بر این اساس، در میدان‌های بزرگ شهرها و روستاهای شرقی ترکیه، سورنا و دهل نواخته می‌شود و جمعیت انبوهی از زن و مرد در حالی که دست در دست یکدیگر دارند دور کپه‌های آتش رقص و پایکوبی می‌کنند. (صدر: ۴) در صبح روز نوروز پس از برگزاری نماز مردم شیر می‌خورند و شعرهایی که نوروزیه و مولود نام دارد در وصف حضرت علی (ع)می‌خوانند . روز خود را نیز با خوردن آب نبات و شربت آغاز می‌کنند. نوروز در برخی مناطق با نام «سلطان نوروز» جشن گرفته می‌شود و به اعتقاد مردم در این مناطق سلطان نوروز دختری زیبا است که صدای پابند مچ پای وی در در شب‌های ۲۲ و ۲۳ مارس هنگام عبور از غرب به شرق شنیده می‌شود. بر اساس باوری دیگر سلطان نوروز شخص مقدسی است که می‌تواند به شکل یک پرنده در آمده و با پرواز خود صدای پابند ایجاد کند. اعتقاد بر این است که تمام آرزوهای افرادی که در این زمان بیدار هستند با عبور سلطان نوروز برآورده خواهد شد. منابع |
 |
