به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با نگاهی به سایت‌های خبری، روزنامه‌ها، فضای مجازی و … می‌بینیم که سال‌هاست نویسندگان و دست‌اندرکاران ادبیات کودک و نوجوان، به لزوم توجه وزارت آموزش و پرورش به کتابخوانی دانش‌آموزان، تقویت کتابخانه‌های مدارس و به طورکلی کتاب‌های ادبیات داستانی که برای بچه‌ها منتشر می‌شود، تاکید دارند. در این راستا می‌توان جشنواره کتاب رشد و معرفی کتاب‌های مناسب به دانش‌آموزان را حرکت مثبتی از سوی آموزش و پرورش در این زمینه ارزیابی کرد. اما مبنای انتخاب آثار مناسبی که در قالب این جشنواره مطرح و شناخته‌شده به بچه‌ها معرفی می‌شود تا چه اندازه قابل اعتماد است؟
مجید عمیق، از مترجمانی است که سال‌های زیادی از عمرش را صرف ترجمه کتاب‌های علمی برای کودکان و نوجوانان کرده و در این جشنواره نیز از او به عنوان مترجم مجموعه پنج جلدی «حیوانات دانشمند» اثر گری لیون تقدیر شد. او معتقد است: جشنواره کتاب رشد تنها جشنواره‌ای است که هنوز نفس می‌کشد و چون قدمت ۱۷ ساله دارد انتظار بیشتری از آن می‌رود. قطعا داوری‌ها برای انتخاب کتاب برگزیده صددرصد نیست و اعمال سلیقه‌هایی هم می‌شود اما این اعمال سلیقه نباید بیشتر از ۱۰ درصد داوری باشد.
ادامه‌دار بودن تغییرات داوری جشنواره کتاب رشد به سلامت بیشتر کمک می‌کند
او درباره نحوه داوری آثار می‌گوید: به نظر من با ورود مدیران جدید به آموزش و پرورش تغییرات خوبی در روند داوری این جشنواره رخ داده و حدود ۷۰ درصد داوران تغییر کرده‌اند اما این تغییرات باید در دوره‌های بعدی هم اعمال شود تا به سلامت بیشتر جشنواره کمک کند.
کتاب «مناسب» باید تعریف مشخصی داشته باشد
عمیق می‌افزاید: البته من اطلاعی از روند داوری این جشواره ندارم اما به نظر من داوری‌ها باید در یک مرحله انجام بگیرد چون اگر دو مرحله‌ای باشد، اگر داوران مرحله اول کتاب خوبی را کنار گذاشته باشند داوران مرحله دوم نمی‌توانند کاری بکنند و فقط از بین موجودی باید کتاب برگزیده را انتخاب کنند. بنابراین داوری مرحله اول خیلی مهم است و باید با دقت انجام شود تا حق کسی ضایع نشود. مثلا کتاب‌های من ۴ بار کاندیدای کتاب سال، ۲ بار برنده کتاب سال و ۶ بار برنده کتاب فصل جمهوری اسلامی شده است. وقتی این کتاب‌ها به قسمت مناسب می‌رود یعنی کتابی برای خالی‌نبودن عریضه است. درحالی‌که کتاب «مناسب» باید تعریف مشخصی داشته باشد و چه بسا کتاب‌هایی که در این قسمت می‌روند، شایسته عنوان برگزیده و تقدیری باشند و برعکس.
جشنواره کتاب رشد چرک‌نویس پاک‌نویس ندارد و نباید بلنگد
به گفته عمیق، مساله مهم دیگر این است که همه داوران باید در حوزه مورد نظر تخصص داشته باشند و بتوانند اعمال نظر درستی داشته باشند. چون جشنواره چرک‌نویس پاک‌نویس ندارد و باید بهترین‌ها را انتخاب کرد چون اگر بلنگد ممکن است حقی از کسی ضایع شود. مثلا در این دوره در گروه رایانه سه داور متخصص حضور داشتند، هرچند که در حوزه رمان و داستان کودک و نوجوان می‌شد در انتخاب داوران بهتر عمل کرد.
ارتقا و تعالی یک جشنواره به داوری بستگی دارد
این مترجم با بیان اینکه داوری مثل گیت پرواز و کلید اصلی جشنواره است، می‌افزاید: ارتقا و تعالی یک جشنواره به داوری بستگی دارد و داوری که انتخاب می‌شود علاوه براینکه باید در حوزه مورد نظر تخصص داشته باشند، باید به آثار منتشر شده در این حوزه نیز اشراف داشته باشند و با دیدن آثار متوجه شود چه آثار خوبی مغفول مانده‌اند و به جشنواره ارسال نشده‌اند. همچنین باید توجه داشت صرف مدرس، دبیر و استاد بودن دلیل بر توانایی در انتخاب کتاب خوب نیست. داور باید مولف باشد و چندین کتاب داشته باشد و به سوژه‌ها و موضوعات منتشر شده در طول دو دهه اخیر در حوزه مورد نظر احاطه داشته باشد تا بتواند داوری دقیقی داشته باشد.
فقر ادبیات در گروه‌های ۲۷ گانه جشنواره کتاب رشد
این مترجم در ادامه به سهم ادبیات کودک و نوجوان در گروه‌های جشنواره کتاب رشد اشاره می‌کند و می‌گوید: مساله بعدی این است که ما با فقر ادبیات در گروه‌های ۲۷ گانه روبه‌رو هستیم. یکسری گروه‌هایی وجود دارد که کودک و نوجوان، مخاطب آن‌ها نیست و باید در حوزه بزرگسال بررسی شود.
عمیق در ادامه به ویژگی‌های مجموعه «حیوانات دانشمند» اشاره می‌کند و می‌گوید: تا به‌حال کتاب‌های زیادی درباره حیات وحش و حیوانات چاپ شده است ولی تا به‌حال کتابی منتشر نشده که تفکیک موضوعی شود. این مجموعه شامل پنج جلد است و در هرجلد به صورت تخصصی به حیوانات مختلف مانند پیغام‌رسان، ابزارساز، مهندس، تغییر شکل دهنده و دانشمند پرداخته شده بود. همچنین درکنار این کتاب یک جعبه دانستنی‌ها بود که به دانش‌افزایی مخاطب کمک می‌کرد و به مخاطب می‌گفت که انسان در ساخت ابزار و وسایل مختلف چگونه از این حیوانات الگو می‌گیرد. مساله بعدی در این کتاب، خداشناسی است و شگفتی‌های خلقت را به مخاطب نشان می‌دهد و او را تشویق می‌کند با تعمق بیشتری به محیط اطرافش بنگرد.
|
