بچه‌ها از داستان بهتر می‌آموزند تا کتاب‌های آموزشی

شقایق قندهاری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کتاب «رها مثل آفتاب» که به تازگی با ترجمه او از سوی انتشارات آفرینگان منتشر شده، توضیح داد: این کتاب از آثار کریستینا کیلبورن، نویسنده کانادایی است که برای نوجوانان نوشته. در این کتاب داستان زندگی چهار دختر در سنین مختلف روایت می‌شود که با هم خواهرند و این دختران، که دوتای آن‌ها در سن خردسالی هستند، بد سرپرستند.
 
این مترجم در ادامه بیان کرد: داستان از جایی شروع می‌شود که شبی یکی از دخترها که پشت در خانه مانده، به خانه یکی از همسایه‌ها پناه می‌برد و وقتی همسایه متوجه قضیه می‌شود، با توجه به سابقه‌­ای که از پدر و مادر بچه‌­ها دارد، با مرکز حمایت از کودکان تماس می‌گیرد و آن‌ها بچه‌ها را با خودشان می‌برند. در واقع اتفاق‌های زیادی می‌افتد تا این خواهران سرانجام بتوانند در جایی مستقر شوند. ضمن اینکه برخورد هرکدام از این خواهرها با این وضعیت خیلی با هم تفاوت دارد.
 
وی درباره دلیل انتخاب این کتاب برای ترجمه توضیح داد: روایت داستانی این کتاب را دوست داشتم. فضای عاطفی و انسانی داستان برایم ارزشمند بود. ضمن اینکه در ترجمه هم ما تا جایی که می‌توانیم باید خلاء‌های موجود را پرکنیم، یعنی مشکلاتی که برای این خواهران اتفاق افتاده در هر جای دنیا می‌تواند برای فرزندان خانواده‌هایی که به هر دلیلی با ناپدری یا نامادری زندگی می‌کنند و در شرایط بدی قرار دارند و بی‌پناه و آسیب‌پذیرند، اتفاق بیفتد. از این رو توجه به این قشر از بچه‌ها مسأله مهمی است و احساس کردم داستان «رها مثل آفتاب» در این زمینه دارای روایتی دلنشین، اثرگذار و باورپذیر است.
 
قندهاری درباره نویسنده این کتاب نیز توضیح داد: قبلا از این نویسنده کتابی ترجمه نکرده بودم و با این اثر بود که با این نویسنده کانادایی آشنا شدم. به نظر من قلم او، داستان‌پردازی و شخصیت‌پردازی‌اش به گونه‌ای است که مخاطب را علاقه‌­مند می­‌کند و خوشبختانه با وجود اینکه زمان زیادی از انتشار این کتاب نمی‌گذرد اما بازخوردهای خوبی از آن گرفته‌ام.
 
وی درباره بازخوردهای این کتاب بیان کرد: به عنوان مثال یکی از ویزیتورهای کتاب، این رمان را خوانده بود و به دنبال جلد دوم آن بود. و این نکته که یک رمان برای یک کتابفروش اینقدر جذاب بوده که به دنبال جلد بعدی آن است برایم جالب بود. یا دوستانم که کتاب را خوانده‌اند، برای‌شان جذاب بوده.
 
 
 
مترجم «جاناتان مرغ دریایی» در ادامه به اشتراکات بین ذائقه نوجوانان و بزرگسالان اشاره کرد و گفت: وقتی یک بزرگسال می‌تواند با کتابی که شخصیت‌های اصلی‌اش بچه‌ها هستند، ارتباط برقرار کند، به احتمال زیاد برای نوجوانان هم جذاب است. تجربه‌ای که در این حرفه دارم به من ثابت کرده که هر کتاب نوجوانی که برای بزرگسالان جذاب بوده مورد توجه نوجوانان هم قرار گرفته و اثر ماندگاری شده است.
 
اختلاف سلیقه بین بچه‌ها و بزرگترها در انتخاب داستان‌های رئال کمتر است
وی افزود: به نظر من اختلاف سلیقه‌ای که در انتخاب کتاب و کتابخوانی در بین نسل نوجوان و بزرگسال وجود دارد بیشتر درباره گونه‌های ادبی فانتزی و علمی- تخیلی صدق می‌کند اما کتاب‌هایی مانند «رها مثل آفتاب» که کاملا جنبه رئال دارد و اصلا هم وارد فضای خیالی نمی‌شود، این اختلاف سلیقه را کم می‌­کند چون به موضوعاتی می‌پردازد که همیشه اتفاق می‌افتد و ما چه بخواهیم، چه نخواهیم ممکن است در زندگی خود یا اطرافیان‌مان با آن برخورد کنیم.
 
به گفته این مترجم، در «رها مثل آفتاب» با داستانی سروکار داریم که چنین واقعیت‌هایی را به تصویر می‌کشد. اما در گونه‌های ادبی مثل فانتزی و علمی- تخیلی تغییر و تنوع­‌های زیادی در ساختار و مؤلفه­‌های داستانی‌‌شان رخ داده و شاید بگوییم این اختلاف سلیقه و عدم برقراری ارتباط بزرگترها با دنیای نوجوانان در آنجا ملموس‌تر است.
 
وی با بیان اینکه این رمان هم برای گروه سنی کودک نوشته شده هم نوجوان، توضیح داد:‌ شخصیت‌های اصلی این رمان، یعنی چهار خواهری که در داستان به آن‌ها اشاره شده، هم کودک هستند و هم نوجوان و می‌توانیم بگوییم هر دو گروه‌ سنی کودک و نوجوان مخاطبان اصلی کتاب هستند.
 
قندهاری در ادامه خواندن کتاب «رها مثل آفتاب» را به نوجوانان پیشنهاد داد و گفت: در این کتاب موضوعات مختلفی برای بچه‌ها مطرح می‌شود که می‌تواند در روند زندگی‌شان مفید باشد. به نظر من تعامل فرزندان با یکدیگر در خانواده خیلی مهم است که در این کتاب به آن پرداخته شده و مهمتر از آن کاری است که در شرایط بحرانی و غیرعادی، در مواجهه با اتفاق‌هایی رخ می‌دهد و قابل کنترل نیست مجبوریم انجام دهیم و به‌نوعی این شرایط را تحمل کنیم.

به گفته مترجم «سیاه دل»، این کتاب به بچه‌ها یادآوری می‌کند که اگر در شرایط خاصی قرار گرفتند، می‌توانند با استفاده از خلاقیت فکری‌ و کمک گرفتن از بعضی بزرگترها، که قابل اعتمادند، آن بحران را پشت سر بگذارند.
 
بچه‌ها از ادبیات به صورت غیرمستقیم خیلی بهتر از کتاب‌های آموزشی می‌آموزند
وی در ادامه بیان کرد: در یک خانواده، رابطه‌ بین بچه‌ها با یکدیگر و رابطه‌ای که با والدین‌شان دارند اهمیت زیادی دارد و در خارج از محیط خانواده رابطه بچه‌ها با بزرگترها که می‌تواند معلم، مربی یا دوست آن‌ها باشد و اعتمادی که بین آن‌ها شکل می‌گیرد، نیز اهمیت زیادی دارد. ما کتاب­‌های آموزشی و راهنمای زیادی داریم که یکسری موضوعات و رفتارها را به بچه‌ها آموزش می‌دهند. بااینکه این کتاب‌ها در جایگاه خود ارزشمندند اما واقعیت این است که بچه‌ها از ادبیات به صورت غیرمستقیم خیلی بهتر می‌­آ­موزند و چنین کتاب‌هایی تاثیر بیشتری روی‌ آن‌ها دارد تا یک کتاب مستقیم آموزشی.
 
قندهاری درباره راوی داستان هم گفت: از سویی انتخاب راوی از سوی کریستینا کیلبورن هم خیلی هوشمندانه بود و به نظر من میان این چهار خواهر انتخاب خواهر دوم، یعنی کاترینا، خیلی هوشمندانه بود که در باورپذیری و برقراری ارتباط مخاطب نوجوان با داستان موثر است.
 

این مطالب را به اشتراک بگذارید: