بررسی‌ تفاوت‌های فلسفه سیاسی و فقه سیاسی در يك كتاب

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ کتاب «همروی؛ فلسفه سیاسی و فقه سیاسی» تالیف سیدصادق حقیقت شامل بیش از یک دهه پژوهش و کوشش‌های قلمی نویسنده در حوزه اندیشه سیاسی حول محور نظریه همروی است. به اعتقاد نویسنده این کتاب، هرمنوتیک و گفتمان دو روش مهم مدرن و پسامدرن محسوب می‌شوند که ممکن است بتوانند شیوه فهم را در اندیشه اسلامی متحول سازند. 

نویسنده بر اساس «نظریه همروی» نه هیچگاه همانند روشنفکران عرفی‌گرا به کنار گذاشتن فقه (سیاسی) اعتقاد داشته و نه مثل اندیشمندان و فقهای سنتی حداکثری معتقد بوده است که هر آنچه در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی نیاز داریم باید در فقه یا دین بجوییم. شاید بتوان «رویکرد همروی» را ادامه کوشش فارابی (در نسبت‌سنجی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی) و تدام اندیشه نائینی و آخوند خراسانی (در سنجش ظرفیت فقه در رویارویی یا تجدد) ارزیابی کرد. کتاب حاضر علاوه بر مطالبی جدید شامل بیش از یک دهه نوشتارهای نگارنده در حوزه اندیشه سیاسی اسلامی حول محوری واحد، نظریه همروی، است که با ویرایشی جدید گرد هم آمده‌اند. همروی ادله متنی و فرامتنی، در طول این سال‌های به نسبت طولانی، به مثابه نخ تسبیح مکتوبات نگارنده تلقی می‌شود.

در مطالعات اسلامی، دو دانش بیش از همه اهمیت دارد: فلسفه سیاسی و فقه سیاسی. مباحث بعدی سعی می‌کند این دو حوزه دانش و نسبت آن‌ها را به بحث گذارد. شاید بتوان <رویکرد همروی> را ادامه کوشش فارابی (در نسبت نظرسنجی فلسفه سیسی و فقه سیاسی) و تدوام اندیشه نائینی و آخوند خراسانی (در سنجش ظرفیت فقه در رویارویی با تجدد) ارزیابی کرد.

نظریه همروی که بر ویرانه‌های دو گرایش حداکثری و حداقلی بنا شده انتظاری بینابینی از دین دارد. این نظریه درصدد است نظریه سومی را در زمینه همروی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به بحث گذارد که مابین دو رویکرد حداکثری‌ها و حداقلی‌ها قرار می‌گیرد. نظریه همروی از یک طرف می‌تواند در تقویت گفتمان نواندیشی دینی و گفتمان اصلاحات نقشی اساسی ایفا کند و از سویی دیگر می‌تواند، با طرح ضرورت احیای فلسفه سیاسی (اسلامی)، راه‌حلی برای معضل فربه شدن فقه (سیاسی) ارائه دهد. بر اساس نظریه همروی، اجتهاد به شکل سنتی‌اش حجیت دارد؛ هرچند این امر مانع از نسبت‌سنجی روش‌شناسی‌های مدرن با فقاهت نمی‌شود. «استنباط و زمان و مکان» این ایده را دنبال می‌کند که، علی‌رغم احتمال زمانی-مکانی شدن احکام، اصل با استمرار آن‌هاست.

در بخش اول این مجموعه، سعی بر این است که رویکرد همروی معرفی شود. در این بخش ابتدا دو رویکرد حداکثری و حداقلی بررسی و نقد می‌شوند تا زمينه برای طرح رویکرد همروی آماده شود. سپس ارکان و کاربردهای این گرایش سوم مورد بررسی قرار می‌گیرد. به شکل کلی، دیدگاه هرکس در مورد اندیشه سیاسی تابعی از تلقی وی از دین است و نظریه همروی که بر ویرانه‌های دو گرایش حداکثری و حداقلی بنا شده است انتظار بینابینی از دین دارد. این نظریه درصدد است نظریه سومی را در زمینه همروی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به بحث بگذارد که مابین دو رویکرد حداکثری‌ها و حدالقلی‌ها قرار می‌گیرد. 

در بخش دوم کتاب نیز درباره نسبت دین با مفاهیم مدرن بحث شده و به این پرسش پاسخ داده شده است که چه نسبتی بین دین و مفاهیم مدرن وجود دارد.  مدعای اصلی بحق فوق این است که دین ظرفیتی برای برتافتن طیفی (و مرتبه‌ای) شاخص‌های مفاهیم مدرن را دارد. 

کتاب «همروی؛ فلسفه سیاسی و فقه سیاسی» تالیف سیدصادق حقیقت  در ۵۴۳ صفحه و شمارگان ۷۰۰ نسخه و به قیمت ۴۰۰۰۰ تومان از سوی انتشارات هرمس منتشر شده است.

این مطالب را به اشتراک بگذارید: