به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، امسال فروش کتاب‌های درسی درحالی آغاز شد که بحث فروش مستقیم کتاب‌های درسی مقاطع تحصیلی ششم به بالا در مدارس کشور، نگرانی و دغدغه‌هایی را در میان صنف کتابفروشان ایجاد کرد. تا سال گذشته توزیع و فروش کتاب‌های مقاطع هفتم، هشتم و نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم در اختیار کتابفروشان بود اما امسال سهم کتابفروشان از فروش کتاب‌های درسی، فقط به کتاب‌های سال‌های هفتم، هشتم و نهم محدود شد.
تیر ماه امسال که زمزمه‌هایی از این خبر به گوش رسید، هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نامه‌ای به ریاست‌جمهوری عنوان کرد که تصمیم اخیر وزارت آموزش و پرورش برای عدم عرضه کتاب‌های درسی در کتابفروشیها، علاوه بر اینکه آسیبی جدی به کسب و کار تخصصی کتابفروشان به‌حساب می‌آید، در تناقص آشکار با اصل ۴۴ قانون اساسی و قوانین نظام صنفی جمهوری اسلامی ایران است.
این موضوع حتی واکنش سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیز به همراه داشت. او اواخر تیرماه نامه‌ای به سرپرست وزارت آموزش و پرورش ارسال کرد که در متن آن اشاره شده بود: «با توجه به اهمیت ترویج کتاب و کتابخوانی و ضرورت ایجاد ارتباط میان قشر جوان و نوجوان با عرصه کتاب، خواهشمند است دستور فرمایید درخصوص تصمیم یادشده بررسی بیشتری صورت گیرد، علاوه‌بر‌اینکه با توجه به شرایط اقتصادی این تصمیم به زیان صنف کتابفروشان خواهد بود.»
با وجود این نامه‌نگاری‌ها، عملا اقدام جدی و موثری انجام نشد؛ آن‌چنان‌که ثبت سفارش گروهی و انفرادی کتاب‌های پایه اول ابتدایی از ۲۳ تیر آغاز شد و تا ۵ شهریور ادامه داشت؛ همچنین ثبت‌نام کتاب‌های پایه دهم دوره دوم متوسطه و پایه هفتم استعداد‌های درخشان نیز که از ۲۳ تیر آغاز شد، تا شانزدهم شهریور ادامه دارد.
هر حرفه‌ای به تخصص نیاز دارد
کاهش فروش کتاب مقاطع تحصیلی به سه مقطع بهانه‌ای شد تا به‌سراغ کتابفروشان برویم و نظر آن‌ها را در این زمینه جویا شویم. آرش ارجمند، مدیر کتابفروشی پیام در این زمینه می‌گوید: تا سال گذشته حجم کتاب‌هایی که می‌فروختیم بسیار خوب و چشمگیر بود اما امسال کاهش پیدا کرده و فعالیت ما نیز کم شده است.
وی افزود: اینکه فروش عمده کتاب‌های درسی را به‌طور رسمی از کتابفروشان گرفته‌اند و وزارت آموزش و پرورش متولی آن شده، خوب نیست زیرا پیش از این، زمانی که دانش‌آموز و خانواده‌اش به فروشگاه می‌آمدند، این حضور باعث می‌شد علاوه‌بر کتاب‌های درسی، کتاب‌های دیگری هم خریداری کنند.
ارجمند با بیان اینکه چنین اقدامی به‌مرور در فروش و روند کاری ما تاثیر منفی دارد، گفت: البته با این رویه که آموزش و پرورش در پیش گرفته، به نظر می‌رسد که در سال آینده همین سه مقطع هم حذف و رسما فروش همه کتاب‌ها به این وزارتخانه محول شود.
وی یادآور شد: نمی‌دانم که مدارس و آموزش و پرورش با توجه به حجم سنگین فعالیت‌های آموزشی خود، چگونه می‌توانند توزیع کتاب‌های درسی را که به‌هرحال کار دشوار و زمان‌بری است انجام دهند.
کتابفروشان را محدود نکنید
محمد ناصری مدیر کتابفروشی فدک که مخالف فروش کتاب به دانش‌آموزان توسط مدارس است، گفت: به نظر من این کار درست نبود. بسیاری از کتابفروشان با انجام این کار محدود شدند؛ زیرا ما در کنار فروش کتاب‌های درسی می‌توانستیم کتاب‌های عمومی را نیز به دانش‌آموزان یا خانواده‌هایشان بفروشیم.
وی افزود: با این رویداد فروش کتاب‌فروشی‌هایی که کتاب درسی می‌فروشند طبیعتا پایین‌تر می‌آید و به‌دنبال آن نقدینگی آن‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند که مشکلات بعدی را به‌دنبال دارد.
ناصری با بیان اینکه توزیع و فروش کتاب توسط مدارس مباحث کاری و حرفه‌ای را با مشکل روبه‌رو می‌کند، عنوان کرد: این موضوع فقط برای کتابفروشان مشکل ندارد بلکه خانواده‌ها هم با این موضوع مشکل دارند زیرا امسال سایت و سامانه ثبت‌نام مشکلات زیادی به همراه داشت و اولیا ناراضی بودند.
وی با اشاره به مزایای حضور خانواده‌ها در کتابفروشیها گفت: فروش کتاب‌های درسی در کتابفروشیها، مزایای زیادی به‌همراه دارد زیرا دانش‌آموزان و خانواده‌هاشان علاوه بر خریداری یک دوره کتاب درسی، می‌تواند کتاب‌های بیشتری خریداری کرده یا ارتباط بهتر و مستمری در طول سال با کتاب‌فروش داشته باشد.
به گفته ناصری، کاهش این ارتباط در طول سال موجب می‌شود همین رابطه محدود هم روز‌به‌روز کمتر و حتی قطع شود که این اتفاق آسیبی جدی به جامعه و بدنه صنعت نشر وارد می‌کند.
پس کتابفروشان چه می‌شوند؟
آن‌چنان‌که از سیاست‌های وزارت آموزش و پرورش مشخص است احتمال می‌رود که برای سال تحصیلی آینده همین سه مقطع باقی‌مانده هم به چرخه ثبت و فروش کتاب این وزارتخانه بازگردد اما پس نقش کتابفروشان در این میان چه خواهد بود؟ اینکه همین سود حداقلی هم از فعالان حوزه فروش کتاب گرفته شود، چه نتیجه‌ای به همراه خواهد داشت؟ این‌ها همه سوالاتی است که در سایه تعامل و ارتباط مثبت صنف و سازمان‌ها و نهادهای مختلف می‌تواند نتایج مثبتی برای اهالی نشر به همراه داشته باشد. |
