| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «انسان، دولت و جنگ؛ تحلیل نظری» نوشته کنت والتز، از مجموعه فلسفه و علوم اجتماعی نشر ثالث، دومین اثر انتشار یافته از سلسله کتاب‌های مطالعات موضوعی در روابط بین‌الملل است. مجموعه‌ای که قرار بود نشان دهد که دانش‌های موجود چه کمکی می‌توانند به فهم روابط بین‌الملل مدرن کنند. اثر به معنای دقیق کلمه نظریه‌ای برای سیاست بین‌الملل ارائه نمی‌کند با این حال، شالوده‌ای برای چنین نظریه‌ای مهیا می‌کند تا به واسطه آن مفاهیمی را ارائه و مسائلی را شناسایی کرد.
مسئله عمده مورد توجه در این کتاب چیرگی سیاست موازنه قدرت، وزن علی و نیروهای شناخته‌شده از سوی یکی از تصاویر سه‌گانه آثار سایه آینده و اهمیت دستاوردهای نسبی در برابر دستاوردهای مطلق است که هنوز هم مورد توجه پژوهندگان سیاست بین‌الملل را به خود جلب می‌کنند. کنت والتز معتقد است؛ این پرسش که چه کسی برنده فلان جنگ شد، مانند این پرسش است که چه کسی در زلزله سان‌فرانسیسکو برنده شده است. اینکه در جنگ‌ها پیروزی وجود ندارد، بلکه تنها درجات مختلفی از شکست وجود دارد، گزاره‌ای است که بیش‌از بیش در قرن بیستم پذیرفته شده است. ولی آیا جنگ‌ها با زلزله‌ها از این حیث شباهت دارند که رخدادی طبیعی محسوب می‌شوند و کنترل یا محو آن‌ها خارج از شعور بشر است؟ او آنچه را «نظام دولت‌ها» می‌خواند، در فصل‌های مختلف کتاب به‌گونه‌ای دقیق‌تر به‌عنوان ساختار نظام‌های سیاسی بین‌الملل تعریف می‌کند و در فصل سوم اثرش مبانی آنچه را که به خطا نظریه صلح دموکراتیک خوانده شده را بررسی می‌کند و اعتبار آن را زیر سوال می‌برد. از دید او صلح دموکراتیک فرض یا واقعیتی ادعای است، ولی نظریه محسوب نمی‌شود. نویسنده در دیباچه‌ای که بر ویراست ۲۰۰۱ کتاب نوشته تمایزی بین لیبرال‌های مداخله‌گر و غیرمداخله‌گر قائل شده و نسبت به خطرات نهفته در گرایش‌های دسته نخست هشدار داده است. هشداری که اکنون از طرف تدوین‌کنندگان سیاست خارجی آمریکا اغلب به آن توجه نمی‌شود. در همین بخش او می‌نویسد: «صلح شریف‌ترین انگیزه جنگ است و اگر دموکراسی‌ها شکلی صلح‌آمیز از دولت هستند، آنگاه وسایل مورد استفاده برای دموکراتیک کردن سایر دولت‌ها، موجهند. ابزارهایی که ممکن است برای تحقق هدف ارتقای دموکراسی دولت کلینتون به‌کار روند لرزه بر اندام لیبرال‌های مداخله‌گر می‌اندازد.» کنت والتز در «انسان، دولت و جنگ؛ تحلیل نظری»؛ اعتبار فرضیه صلح دموکراتیک را با توسل به اعتبار اندیشه ژان‌ژاک روسو زیر سوال می‌برد. در نگاه او این انتظار که در وضعیت آنارشی، همه انواع دولت‌ها به‌نحوی قابل اطمینان در صلح به سر برند، مستلزم آن است که تمامی دولت‌ها به‌صورت یکپارچه و پایدار، به کمال رسیده باشند. به عبارت دیگر گرایش دولت‌ها به موازنه، ریشه در آنارشی حاکم بر روابط دولت‌ها دارد. سایر اعمال و دغدغه‌های دولت‌ها نیز چنین است. یعنی جنگ در زمان حاضر ممکن است بر اثر این ترس درگیرد که موازنه‌ای رضایت‌بخش ممکن است در آینده به عدم موازنه‌ای که به زیان کشور است، تبدیل شود. او همچنین توضیح می‌دهد آنچه اکنون به شکلی متناسب سایه آینده خوانده می‌شود و اغلب گمان می‌رود سبب همکاری بیشتر میان دولت‌ها می‌شود یکی از علل مهم جنگ است. یک نمونه در اثبات این مدعا جنگ جهانی اول است. افزون بر این ثابت شده که تنازع، کمتر ناشی از ماهیت انسان‌ها یا دولت‌هاست و بیشتر به ماهیت فعالیت اجتماعی برمی‌گردد. تنازع محصول فرعی رقابت و تلاش برای همکاری است. در بخش دیگری از کتاب والتز با اشاره به ساختار آنارشیک سیاست تاکید می‌کند که دولت‌ها در یک نظام خودیار که در آن انتظار بروز تنازع می‌رود، باید دغدغه فراهم آوردن وسایل لازم برای حفاظت از خود را داشته باشند. هرچه‌قدر رقابت نزدیک‌تر باشد، دولت‌ها بیشتر در پی دستاوردهای نسبی و نه دستاوردهای مطلق برخواهند آمد. به زعم او صلح، شریف‌ترین انگیزه جنگ است و اگر دموکراسی‌ها شکلی صلح‌آمیز از دولت هستند، آنگاه وسایل مورد استفاده برای دموکراتیک کردن سایر دولت‌ها، موجهند. ابزارهایی که ممکن است برای تحقق هدف ارتقای دموکراسی دولت کلینتون به‌کار روند لرزه بر اندام لیبرال‌های مداخله‌گر می‌اندازد. نویسنده همچنین به پژوهش درباره سهم خاص نظریه سیاسی کلاسیک در فهم علل جنگ و تعریف شرایطی می‌پردازد که به موجب آن امکان مهار یا محو جنگ به‌عنوان داور نهایی اختلافات بین گروه‌هایی از مردمان در غیاب اقتدار مرکزی به وجود می‌آید. تبیین چگونگی دستیابی آسان‌تر به صلح مستلزم فهم علل جنگ است و موضوع این کتاب این است که چگونه درباره جنگ و صلح بیندیشیم. پروفسور والتز به پژوهش درباره سهم خاص نظریه سیاسی کلاسیک در فهم علل جنگ و تعریف شرایطی می‌پردازد که به موجب آن امکان مهار یا محور جنگ به عنوان داور نهایی اختلافات بین گروه‌هایی از مردمان در غیاب اقتدار مرکزی به وجود می‌آید. روش او عبارت است از تشریح پاسخ‌هایی که بعضی نظریه‌پردازان شاخص ارائه کرده‌اند و سپس یک فصل در میان، پرداختن به بحث درباره برخی پیامدها و کاربردهای بینش‌های کلاسیک در پژوهش‌های معاصر علوم اجتماعی و گزینه‌های موجود در حوزه سیاست‌گذاری عمومی. بدین ترتیب، کارش چیزی بیش از تفسیر است. او گذشته از اینکه به این امر می‌پردازد که شخصیت‌های برجسته در تاریخ اندیشه سیاسی غرب واقعا چه منظوری داشته‌اند، حتی از این نیز فراتر می‌رود و به تغییرات ناشی از اندیشه‌ها و نوشته‌های آنان توجه می‌کند. موضوعات مورد توجه او به عهد باستان تعلق ندارند و دیدگاهش صرفا «هنر برای هنر» نیز به‌شمار نمی‌رود. سرفصل‌های کتاب نیز عبارتند از: تصویر نخست: تنازع بین‌المللی و رفتار انسان، برخی از دلالت‌های تصویر نخست، تصویر دوم: تنازع بین‌المللی و ساختار درونی دولت‌ها، برخی از دلالت‌های تصویر دوم: سوسیالیسم بین‌المللی و ظهور جنگ جهانی اول، تنازع بین‌المللی و آنارشی بین‌المللی، برخی از دلالت‌های تصویر سوم: مثال‌هایی از علم اقتصاد، سیاست و تاریخ و نتیجه‌گیری با عنوان: تصاویر اول و دوم در پیوند با تصویر سوم. کتاب «انسان، دولت و جنگ؛ تحلیل نظری» نوشته کنت والتز با ترجمه محمدرضا رستمی، در ۳۲۲ صفحه، شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و به قیمت ۴۵۰۰۰ تومان از سوی نشر ثالث منتشر شده است. |
 |
