خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در سال‌های اخیر با توجه به نیاز روزافزون بشر به منابع انرژی و به منظور جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی، گرایش به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش یافته است. یکی از پاک‌ترین این انرژی‌ها، انرژی تابشی بی پایان خورشید است. با تبدیل این انرژی به انرژی الکتریکی می‌توان بخش اعظمی از نیاز انسان به انرژی را برطرف کرد. سلول خورشیدی یا سلول فتوولتائیک (تبدیل انرژی خورشیدی به برق به صورت مستقیم) یک قطعه الکترونیکی حالت جامد است که درصدی از انرژی نور خورشید را به طور مستقیم بر اثر فتوولتائیک که پدیده‌ای فیزیکی و شیمیایی است، به الکتریسیته تبدیل می‌کند. این روند تنها می‌توانند درصد کمی از انرژی خورشید را به برق تبدیل کند.
حامد کریمی‌آزادبخت؛ مجری طرح احداث نیروگاه‌های فتوولتائیک در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره کتاب «سلول‌های خورشیدی مواد تشکیل‌دهنده و بازیافت آن» که به تازگی تالیف کرده است، گفت: از ابتدای پیدایش سلول‌های خورشیدی در سال ۱۸۳۹ تا زمان حال که کار بر روی سلول‌های نانو ساختار در حال انجام است، افزایش بازده این سلول‌ها به عنوان هدف اصلی پژوهشگران مورد توجه بوده است. در کشور ما نیز در سال‌های اخیر فعالیت‌های پژوهشی در زمینه طراحی و ساخت سلول‌های خورشیدی آغاز شده است.
وی افزود: با این وجود، جای خالی یک کتاب تاًلیفی جامع در زمینه سلول‌های خورشیدی احساس می‌شد که مورد استفاده تمامی پژوهشگران داخلی قرار گیرد. یکی از اهداف اصلی این کتاب پوشش کامل تمامی زمینه‌ها و انواع سلول‌های خورشیدی است تا بتواند به عنوان مرجع تخصصی کاملی برای مطالعه محققان و پژوهشگران مختلف در زمینه‌های انرژی‌های نو و سلول‌های خورشیدی، قابل استفاده باشد. در این کتاب تلاش شده است تا اصول علمی عملکرد سلول‌های خورشیدی و همچنین بازیافت آن‌ها در پایان عمر به صورت دقیق مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد.
کریمی‌آزادبخت گفت: این سلول‌ها ساخته شده از ویفر‌های سیلیکون هستند که کاربرد بسیاری دارند. برای مثال می‌توان در ماهواره‌ها، کاوشگرهای فضایی و ساختمان‌های مخابراتی دور از دسترس استفاده شوند. اگرچه انرژی خورشیدی یک انرژی سبز و پایدار است، اما این سلول‌ها در پایان عمر خود می‌توانند باعث تولید قابل توجهی از مواد و زباله‌های الکترونیکی شیمیایی مضر و سرطان‌زا شوند. بنابراین برای اهداف زیست‌محیطی و اقتصادی بازیافت ماژول‌های PV امری ضروری است، در این کتاب به چگونگی بازیافت مواد شیمیایی در سلول های فتوولتائیک بطور کامل مورد بررسی و اشاره شده است.
وی با اشاره به ظرفیت منصوب نیروگاه‌های کشور در تولید الکتریسیته با سیستم فتوولتائیک گفت: ظرفیت منصوب نیروگاه‌های کشور حدود ۸۰ هزار و ۵۰۹ مگاوات که سهم تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر به ۸۳۴ مگاوات ساعت رسیده و باعث اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود ۵۵ هزار نفر شده است. از این میان ۴۳ درصد سهم تولید برق از طریق انرژی خورشید است. اين ميزان توليد انرژی‌های نو باعث شده بیش از یک میلیارد و ۱۸۵ میلیون مترمکعب از مصرف سوخت‌های فسيلی در ایران که جزو عوامل اصلی آلايندگی هوا در کشور کاسته و بیش از ۹۱۸ میلیون لیتر در مصرف آب نیز صرفه‌جویی شود. عملکرد نیروگاه‌های تجدیدپذیر کاهش ۴۵۹ میلیون کیلووات ساعت کاهش تلفات در شبکه برق را به همراه داشته و موجب عدم انتشار ۱۸ هزار تن آلاینده‌های محلی شده است
وی با توجه به اینکه تولید برق به شیوه سنتی هم منابع گران فسیلی و حتی آبی را تلف می‌کند و هم در مسیر انتقال و توزیع تلفاتی بیش از ۲۰ درصدی دارد، گفت: به این زیان نجومی باید آلودگی‌های زیست‌محیطی را هم اضافه کرد. همه این واقعیت‌ها کشورهای پیشرفته را به استفاده از انرژی‌های نو و تجدیدپذیر ترغیب کرده است.
کریمی‌آزادبخت گفت: در ایران هم از ابتدای سال ۹۳ تصمیم جدی برای استفاده از این منبع انرژی گرفته و اعلام شد؛ چراکه میانگین سالانه ۳۰۰ روز آفتابی ظرفیت بالایی برای تولید برق خورشیدی ایجاد می‌کند. تولید برقی که نه به آب احتیاج دارد و نه به سوخت فسیلی و نه آلایندگی دارد، قطعا برای کشور خشک و نیمه خشک ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. ضمن آن که نیروگاه‌های خورشیدی به صورت شبکه‌های کوچک و ناحیه‌ای امکان استقرار دارند و به علت نزدیکی به محل مصرف هزینه و تلفات شبکه‌های انتقال و توزیع سنتی را ندارند.
وی اشاره به اینکه هزینه برق مصرفی از شبکه سراسری هر کیلووات ۷۰ تا ۸۰ تومان محاسبه می‌شود، افزود: با تولید زیر ۲۰ کیلووات و از طریق نیروگاه‌های خورشیدی هر کیلووات را وزارت نیرو ۱۰۴۰ تومان خریداری می‌کند.
این مولف گفت: میانگین هزینه احداث هر کیلووات نیروگاه خورشیدی ۷ میلیون تومان ارزیابی می‌شود. در مدت ۴ سال همه هزینه‌های سرمایه‌گذار باز‌می‌گردد و از آن پس حداقل ۱۶ سال قطعی درآمد کسب می‌کند. مردم می‌توانند با نصب نیروگاه خورشیدی هم یک منبع درآمد مطمئن و خوب برای ۲۰ سال آینده تدارک ببینند و درآمدی پایدار داشته باشند و هم از آلودگی هوا بکاهند و موجب توسعه ملی شوند
وی با بیان اینکه استعداد تولید برق از خورشید در ایران بسیار بیشتر از پتانسیل تولید برق از نفت و گاز است اذعان کرد: آنقدر روزهای آفتابی و مساحت قابل نصب نیروگاه‌های خورشیدی داریم که می‌توانیم برق مورد نیاز را تولید کنیم. امکان صادرات آن را به خارج کشور نیز داریم. ایران از منبع انرژی غنی‌تری حتی در مقایسه با نفت و گاز برخوردار است، سالی ۳۰۰ روز در ۹۰ درصد سرزمین پهناورمان، مهمان انوار طلایی رنگ خورشید است. این روز‌ها نصب این نیروگاه‌های کوچک بر فراز بام منازل مسکونی و همچنین احداث نیروگاه‌های خورشیدی در مقیاس‌های مگاواتی توجیه‌پذیرتر از هر زمان دیگری است، منابع تولید انرژی‌های تجدیدپذیری که در ایام اوج مصرف و قطعی شبکه انتقال و توزیع، همینطور در زمان وقوع احتمالی حوادثی، چون سیل و زلزله بیشتر آثارش نمایان می‌شود. اکنون سهولت آسایشمان را از سفره پربرکت آفتاب هدیه بگیریم، این روز‌ها بیشتر از همیشه قدر خورشید، این همسایه پرنعمت خداوندی را می‌دانیم. |
