به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، رییس مرکز امور وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه، عصر روز شنبه (۱۳ مهرماه) با آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) دیدار کردند.
در ابتدای این دیدار، علی بهادری جهرمی، رییس مرکز وکلای قوه قضاییه، با بیان اینکه برای بهبود وضعیت اخلاق در وکالت و اخلاق قضاوت باید تعاملات با حوزههای علمیه در تولید محتوا بیشتر شود، بیان کرد: نیازمند کمک علمی حوزه برای هدایتگری درست وکلا و کارشناسان هستیم، چراکه مسیر حرکت وکلا و کارشناسان باید مسیر دفاع از حق و کشف عدالت باشد.
وی افزود: امروز حدود ۱۱۰ هزار وکیل و کارشناس رسمی در قوه قضاییه داریم و اگر بتوانیم مسیر درست و صحیحی پیش رویشان قرار دهیم، بدون شک کار قضات آسانتر شده و به تحقق عدالت در همه ابعاد جامعه نزدیکتر خواهیم شد.
در ادامه این نشست، آیتالله لنکرانی طی سخنانی در رابطه با اهمیت این موضوع بیان کرد: موضوع ذوابعاد و بسیار مهمی است و یک بخش آن مربوط به کارهای موضوعی و یک بخشی هم مربوط به کارهای اجرایی میشود، و یک بخش هم مربوط به فقه میشود.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) ادامه داد: آن قضای خالص اسلامی طوری است که نباید طرفین دعوا نیازمند به اخذ وکیل باشند، حالا این، جایی به این صورت نوشته نشده ولی از مجموعه متون و مجموعه ادله، باید یک کاری کنیم که همه کاره در باب قضا، قاضی باشد. الآن هم درست است به حسب ظاهر میگوئیم قاضی رأی میدهد ولی آن روند پروندهها و امور عمدتاً به دست وکلا یا مستشاران یا کارشناسان است.
آیت الله لنکرانی اضافه کرد: واقعاً اگر قوه قضائیه بخواهد تحول پیدا کند، قبل از هر چیزی باید قضات را تقویت کنیم، باید از جهت فقهی مراتب بسیار بالایی داشته باشند. الآن من نمیتوانم اظهارنظر کنم که مراتب علمی قضات آیا مجموعاً مورد قبول مسئولین قوه قضائیه هست یا نه؟ چرا نباید قضات ما خودشان مسلطتر بر قانون باشند تا وکلا؟ هر چه قاضی از نظر علمی و از نظر فقهی تسلط پیدا کند، موفقتر است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ما در تربیت قضات خیلی باید دقت کنیم، افزود: ۴۰ سال از انقلاب گذشته این دورههایی که بر قوه قضائیه گذشت، آیا روند درستی برای تربیت قضات داشته است؟ آن مقداری که من میدانم، این است که یک روند خیلی قوی و مطلوبی نبوده و الآن هم مواجه میشویم با اینکه بعضی از قضات یک ضعف علمی و فقهی دارند.
آیتالله لنکرانی بیان کرد: درست است امروز دنیا به این سمت است که هر متهمی باید وکیل داشته باشد، هر کسی میخواهد محاکمه بشود، باید وکیل داشته باشد؛ از یک جهاتی هم خوب است، ولی آن ایدهآل در فقه ما این است که خود قاضی قویتر از یک وکیل برای متهم عمل کند، ولی از مجموع و شرایط، آدابی که برای قاضی هست ذکر شده است. شما الآن دنبال آداب وکلا میگردید، اگر این طرف قضیه حل شود، نیاز به او نیست، این مطلب اول که باید عمده فکر و برنامهریزیها این باشد که ما قضاتی را تربیت کنیم، اینها کاملاً به فقه مسلط باشند، اسلام که آمده مسئله اجتهاد مطلق را به عنوان شرط قضا قرار داده است، الآن چند درصد از قضات ما به مرتبه اجتهاد رسیده اند؟ فکر میکنم در این ۱۱ هزار که میفرمائید شاید اندکی هم نشوند! البته من اطلاع دقیق ندارم ولی میدانم خیلی نادر هست. چرا در این ۴۰ سال به این سبک پیش نرفتیم.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) تصریح کرد: ما باید مجتهدینی را برای قضاوت تربیت کنیم، همانطوری که مجتهدینی باید درس خارج در حوزه بدهند، یک مجتهدینی احساس تکلیف کنند، فقط برای قضاوت به مرتبه اجتهاد برسند.
وی ادامه داد: این شرطیت اجتهاد مطلق یک مسئله کمی نیست ما روی ضرورتهای انقلاب تن دادیم به اینکه افراد مأذون هم بیایند قضاوت کنند ولی باید در گام دومی که انقلاب دارد، در قوه قضائیه این مسئله به همان مسئله اصلی خودش برگردد، این یکی از ابعادی است که در گام دوم انقلاب به تعبیر رهبری معظم باید حل شود.
آیتالله لنکرانی افزود: واقعاً اینکه یک عدهای برای مسئله وکالت تربیت کردید، جای تقدیر دارد و بسیار کار خوبی است، احکام فقهی اینها باید روشن بشود، یک عناوین کلی داریم وکیل باید کاملاً مصلحت موکل را در نظر بگیرد، موکلی که خودش میداند در این مسئله حق ندارد، وکیلی را به عنوان وکیل قرار میدهد برای اینکه حرف او را به کرسی بنشاند. امروزه چرا وکلا بر قضات و بر خیلی از دادگاهها و محکمهها غلبه پیدا میکند، این مواد قانونی است؛ قانون راه را طوری قرار داده که یک وکیل به استناد اطلاق یک مادهای به قاضی میگوید حق با موکل من است ولو اینکه موکلش هم حق نداشته باشد، یعنی باید یک کاری بشود که این راهکارهایی که وکلا به آن تمسک میکنند، یک مقدار رویش اندیشه و فکر بشود، این قانون یک قانون درستی باشد و باید طوری تنظیم شود که به عدالت برسد و مطابق با ادله حکم شود.
وی در همین رابطه ادامه داد: ما به مردم میگوئیم قوه قضائیه جای عدالتخواهی و جای این است که ما حق را بگیریم به شما بدهیم، این به یک معنا درست است ولی در صورتی است که ما بتوانیم به آن واقع برسیم. قاضی درجه یک، وکیل هم فرض کنید متدیّن و مسلط درجه یک، اما روی صناعت و روی قواعد دیگری که ما در کتاب قضا و سایر کتابهای جزایی خودمان داریم، ممکن است روی اینها انسان به این نتیجه برسد که باید این مال را به فلانی داد، اما هر دو طرف علم دارند به اینکه این علم مال آنها نیست.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) بیان کرد: اینکه قوه قضائیه به دنبال اجرای عدالت بر اساس موازین قضائی است، توقع مردم عام را خیلی بالا بردهایم، یعنی به هر کسی گفتیم شما در هر دادگاهی که در حکومت اسلامی است، بروید که درست حق به حقدار داده میشود؛ نه، قاضی علم غیب که ندارد و نمیتواند فراتر از این ادله ظاهری، ادله دیگری را مطرح کند، خود این خیلی مهم است که واقعاً باید به مردم گفت بر اساس ضوابط، اسناد و معیارهای قضائی که ما داریم قاضی حق نداشته باشد در معیارها تخلف کند، یک وکیل هم بر اساس همان ضوابط و معیارها جلو بیاید، منتهی در همین ضوابط و معیارها، همین قانون موجودی که وجود دارد، برخی از مواردش طوری است که وکلا برای خودشان راهکار پیدا میکنند. این باید در درجه اول اصلاح شود.
لنکرانی ادامه داد: عرض دوم من این است احکام فقهی وکلا چیست؟ آداب وکالت چیست؟ در این راستا متنی تنظیم و قبل از اینکه کلاس تشکیل شود، سرفصل و متن ارائه شود. بعضی از موادی که وکیل میتواند به آن تمسک کند، موجب اطاله دادرسی میشود، یک حقی ممکن است چند سال طول بکشد تا اینکه حق به حقدار برسد، خود همین اصلاح شود. در فقه ما اطاله دادرسی مورد قبول نیست، این از موادی است که در قانون آمده که موجب اطاله دادرسی شود.
وی در ادامه افزود: وکلا را یا باید ببریم در عنوانی که الوکیل امینٌ، یا المستشار امینٌ، ید وکیل ید موکل است باید بحث شود که این وکیلی که الآن هست، اگر میتواند مدعای موکل را اثبات کند، باید این کار را انجام دهد یا اصلاً این وکیل در اینجا وکیل به اصطلاح فقهی نیست، این وکیل یعنی کسی که بر مواد قانونی احاطه دارد و از مواد قانونی در صحن دادگاه بیاورد، برایش استناد کند به یک نتیجهای برسد.
آیتالله لنکرانی در ادامه با بیان اینکه در اصلاحاتی که به برکت ریاست جدید قوه قضائیه صورت گرفته و میگیرد، برای همه ما امیدوارکننده است، تصریح کرد: قوه قضائیه از محل اعتماد مردم و مرجعیت برای مردم خارج شده بود، همه کارها در خارج قوه قضائیه انجام میشد و در دادگاه تمام میشد. باید همه کارها در دادگاه تمام و همه امور در آنجا حل شود، من به سهم خودم از رئیس محترم قوه قضائیه تشکر میکنم و دعا میکنم انشاءالله این زحمات به نتیجه برسد، چراکه از قبل از انقلاب وقتی میخواستیم یکی از جلوههای اصلی اسلام را به دنیا معرفی کنیم، قضای اسلامی بود؛ در این ۴۰ سال قضای اسلامی نمره خوبی در میان جامعه و مردم ما نداشتهاند چه رسد به اینکه به دنیا بخواهیم عرضه کنیم!
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در پایان با تاکید بر انجام تحقیقات بیشتر در رابطه با احکام وکالت و سوالاتی که در این زمینه وجود دارد، افزود: در رابطه با این سؤالاتی که وجود دارد؛ مثلاً ماهیت وکالت در اینجا با ماهیت وکالت فقهی فرق میکند یا نه؟ اگر فرق میکند چه میشود و چه احکامی دارد؟ همچنین در رابطه با آداب وکالت، ما میتوانیم حتی بعضی محققین در مرکز فقهی روی آن کار کنند و به شما و دوستانتان ارائه بدهند.
|