به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از دیجیتال ریدر، بسیاری از افراد و علاقمند کتابهای الکترونیک معمولاً کتابهای خود را از فروشگاه یا کتابخانههای دیجیتالی تهیه میکنند. بعضی از افراد از راههای غیرقانون اقدام به دانلود این کتابها میکنند و به طور کلی روشهای زیادی برای تهیه این نوع کتابها در سالهای اخیر ایجاد شده است. در چند سال گذشته سرویسهای نامحدود ارائه کتابهای الکترونیک از سوی شرکتهای بزرگ مثل آمازون ابداء شده است که به کاربران مشترک خود اجازه مطالعه بینهایت و بدون محدودیت کتابهای الکترونیک را میدهد که به طور حتم معروفترین این سرویسها مربوط به شرکت آمازون است. (Kindle Unlimited) ولی سوال اینجاست که چنین روشی میتواند با وجود تنوع کتابها و دانلودهای غیرمجاز همچنان در سالهای آینده حیات خود را حفظ کند. البته ظاهراً تنها شرکتهای بزرگ و متمول قادر به ارائه چنین سرویسهایی هستند.
در طول چند سالی که از عمر چنین سرویسهای نامحدود اشتراک کتاب الکترونیک میگذرد ارائه خدمات مطلوب به مشترکان مطالعه کتاب الکترونیک دچار نوسانهای بسیاری بوده است. مثلاً شرکت اسکریبد (Scribd) اولین بار با مدل نامحدود این خدمات را ارائه کرد ولی بعد تصمیم گرفت محدودیت های خاصی برای کاربران خود در نظر بگیرد. همین شرکت یک سال بعد از محدودیتهای اعتباری دوباره به مدل نامحدود خود برگشت و تا زمان کنونی نیز با همین مدل ادامه داده است. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند مدل نامحدود برای ارائه خدمات مطالعه و دانلود کتاب الکترونیک نوعی ریسک تجاری است ولی به هر حال ارائه خدمات نامحدود جذابیت ویژهای برای علاقمندان کتاب محسوب میشود.
شرکت اسکریبد اعلام کرد در سال ۲۰۱۸ ۷۵۰ هزار مشترک فعال داشته است که این رقم نسبت به تعداد مشترکان سال قبل حدود ۵۰درصد رشد داشته است و از نظر شاخصهای اقتصادی سود خالص است. اسکریبد میگوید علاوه بر این مشترکان ثابت هر ماه بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر منحصر به فرد از سایتشان بازدید میکنند و به طور متوسط ماهانه ۱۵۰ میلیون ساعت برای مطالعه کتاب در این سایت وقت صرف میشود.
سرویس نامحدود مطالعه کتاب کتابخوان کیندل از این هم جذابتر است چون متعلق به شرکت آمازون است که در حال حاضر نزدیک به ۷۵درصد از بازار کتابهای الکترونیک آمریکا و ۹۵درصد از بازار کتاب بریتانیا را در اختیار دارد. این درصدها برای کاربران مجازی معنی دسترسی به تمام کتابهای ناشران را میدهد و به همین خاطر است که هر روز بر تعداد مشترکان این خدمات اضافه میشود.
ولی هنوز کسی قادر نیست به این سوال جواب روشنی بدهد که آیا این سرویسها همچنان میتوانند به زندگی خود ادامه دهند. هنوز بسیاری از این سرویسها به نویسندگان مستقل وابسته هستند و چون بسیاری از این نویسندگان افراد مشهوری نیستند و نوشتههایشان چندان کیفیت لازم را ندارد نمیتوان به آینده این سرویسها و ماندگاری آنها امیدوار بود. بسیاری از نویسندهها و انتشارات مشهور و معتبر یا نسخه الکترونیک از کتابهای خود منتشر نمیکنند یا اینکه اجازه دسترسی این کاربران به کتاب خود را نمیدهند. بسیاری از ناشران میگویند با ورود به این حوزه اعتبار خود را لکهدار میکنند. بسیاری دیگر منافع اقتصادی را پیش میکشند و کلاً اینکه چنین سرویسهایی در سالهای آینده با چالشهای بیشتری روبرو خواهند بود.
البته بسیاری از شرکتهای ارائه کننده خدمات نامحدود مطالعه کتاب در همان ابتدا سعی کردند با انتشارات بزرگی مثل هارپرکالینز، پنگوئن و … ارتباط بگیرند ولی ظاهراً آنها علاقه ای به این حوزه ندارند چون در دو یا سه سال گذشته این ارتباط تنها به اشتراک عناوین خاص و انتخاب شده از سوی این انتشارات محدود شده است. شرکتهایی مثل پلی استر (Playster) هزینههای اشتراک خود را از سال گذشته حدود دوبرابر کرده است (حدود ۳۰دلار در ماه) و بعضی دیگر برای دسترسی به بعضی از کتابها هزینههای اضافی به مشترکان خود تحمیل میکنند. تمام این موارد باعث شده کارشناسان آینده چنین خدماتی را تیره و تار ارزیابی کنند. آنها میگویند ما میدانیم انتشارات بزرگ هیچ وقت وارد چنین خدماتی نخواهند شد و با توجه به این محدودیتها و بالا رفتن هزینهها نمیتوان چندان به آینده چنین خدماتی امیدوار بود.
به غیر از هلی هاچینسون هنوز این سوال جواب داده نشده که آیا در سال ۲۰۱۹ این سرویسها به حیات خود ادامه خواهند داد. هاچینسون رئیس انتشارات هچت انگلیس اعتقاد دارد مشکلات مذکور نمیتواند اجازه حیات به این سرویسهای نامحدود بدهد. وی اعتقاد دارد هر مدلی به غیر از مدل اشتراک نامحدود در صنعت نشر و چاپ کتاب جواب میدهد ولی او به صراحت میگوید به من نگویید اشتراک نامحدود. رئیس انتشارات انگلیسی سوال بالا را به روش خودش تکرار میکند که آیا چنین تجارت نامحدودی از نظر کتاب فروشان معقول است. |