| محمدحسین زارع، مدیر انتشارات و کتابفروشی نص در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به آینده صنعت نشر گفت: قبل از هر چیز باید گفت که همه انسان‌ها معمولا نگاه تقریبی به سرنوشت و زندگی خود دارند و در صنعت نشر هم اینگونه است که بخشی از آن ناشی از تجربیات گذشته است و در آینده تاثیر دارد و یکسری هم واقعیت‌های میدانی این حوزه کاری است. کاهش مخاطبان و واقعیت‌های جامعه وی ادامه داد: در این میان باید به نظرات صاحب‌نظران و کارشناسانی درباره رخدادها و تغییرات روز توجه ویژه‌ای داشت و فراموش نکرد که برای به‌روز بودن باید از دیدگاه‌های آن‌ها نیز بهره گرفت. زارع با بیان اینکه حوزه نشر کتاب بیشتر از بخش‌های دیگر متحول شده و در ادامه نیز این تحول ادامه خواهد شد، عنوان کرد: اگر بخواهیم از منظر مخاطب وضعیت کتاب را بررسی کنیم، باید گفت که بر اساس واقعیت جامعه ما، تعداد مخاطبان کتاب در آینده‌ای نه‌چندان دور صعودی نخواهد بود؛ بلکه کاهش خواهد داشت. وی یادآور شد: تجربه سال‌های اخیر موسسات انتشاراتی مختلف از جمله ما نشان‌دهنده این واقعیت است که در بخش دانشگاهی، بخش زیادی از مخاطبان ما کاهش داشته‌اند؛ به‌عنوان مثال ما که در حوزه فنی مهندسی و اقتصاد مدیریت کار می‌کنیم باید انتظار داشته باشیم که ده درصد از مشتری‌هایمان کاهش پیدا کند. مدیر انتشارات نص درباره دلایل بروز این موضوع توضیح داد: عوامل مختلفی مثل گران شدن تحصیلات دانشگاهی، کم‌فایده یا بی‌فایده بودن مدرک تحصیلی، بی‌میلی به شرکت در کنکور و عواملی از این قبیل باعث کاهش مخاطب شده است. زارع با بیان اینکه اکنون نیز ما با کاهش خریدار بالقوه کتاب روبه‌رو هستیم، افزود: البته نباید فراموش کنیم که عوامل تشدیدکننده دیگری مثل بالا بودن بهای مواد اولیه کتاب و هزینه‌های جانبی تولید که در نهایت بر قیمت پشت جلد کتاب تاثیر می‌گذارد نیز از دلایل دیگر ریزش مخاطبان به‌شمار می‌آیند. وی تاکید کرد: در سال‌های اخیر نیز دسترسی به فایل کتاب‌ها و پی‌دی‌اف مجانی بر روی سایت‌ها و شبکه‌های مجازی به‌شکل گسترده فراهم شده است. همچنین کتاب‌های دست دوم نیز بازار پررونقی پیدا کرده‌اند و همه این مسایل بر کاهش مخاطبان کتاب ناشران و کتابفروشان موثر بوده‌‌اند. مدیر انتشارات نص همچنین درباره ضرورت آمادگی ناشران برای تغییرات دنیای نشر گفت: معتقدم به دنبال تغییرات گسترده تکنولوژی در دنیا، هرچه اهالی نشر هوشمندتر باشند، بیشتر آمادگی تغییرات را خواهند داشت و می‌توانند شرایط بهتری برای خود ایجاد کنند؛ زیرا هرچه دیرتر با شرایط سازگار شوند، به‌مرور ضعیف می‌شوند و از بین می‌روند. رشد بازارهای مجازی و امید به ماندن زارع با اشاره به تغییراتی که در میان رسته‌های نشر ایجاد می‌شود نیز توضیح داد: به نظرم بیشترین تغییرات در حوزه فروش و بعد از تولید انبوه کتاب خواهد بود؛ زیرا بازاریابی دیجیتال و فروش اینترنتی رشد کرده و اکنون توزیع‌کنندگانی مشغول فعالیت‌اند که مستقیم به مصرف‌کننده و مخاطب متصل هستند و برای ارتباط از بستر فضای مجازی استفاده می‌کنند. وی ادامه داد: ناشران زیادی نیز در طول این سال‌ها با راه‌اندازی سایت و فروش اینترنتی کتاب‌های خود تلاش می‌کنند که ارتباط مستمر و قوی‌تری با مخاطبانشان داشته باشند که اقدامات موثری هم به شمار می‌آیند. زارع با اشاره به آینده فعالیت موزعان و توزیع‌کنندگان کتاب نیز عنوان کرد: موزعان نیز در چرخه توزیع و فروش کتاب مانند سایر حوزه‌ها متحول می‌شوند. آن‌ها اگر هوشیار باشند و قبل از اینکه مجبور به تغییر رویه و کار خود شوند، از امکانات و مزایای دنیای امروز بهره گیرند، می‌توانند به بقای خود امیدوار باشند. وی یادآور شود: به نظرم توزیع‌کنندگان باید با توسعه کسب و کار خود، توزیع در بخش فضای مجازی را افزایش دهند تا ارتباط موثرتری با مخاطبانشان داشته باشند و به یاد داشته باشند کسانی که از این رویه دوری می‌کنند، به‌مرور ضعیف‌تر می‌شود و دامنه کاری آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. مدیر انتشارات نص با بیان اینکه صنعت نشر از انبار ناشر تا مصرف‌کننده نهایی، بیشترین تحول را خواهد داشت، گفت: اکنون شاهد هستیم موزعانی که با راه‌اندازی سایت‌های اینترنتی کارهای خود را توسعه داد‌ه‌اند و از ناشران کتاب می‌گیرند، توانسته‌اند همچنان با قدرت در بازار حضور داشته باشند. کتابفروشی را جدی بگیریم زارع همچنین درباره فعالیت کتابفروشان در آینده گفت: کتابفروشان نیز همچون دیگر حلقه‌های صنعت نشر باید برای به‌روزرسانی خود اقدام کنند تا با فعالیت تخصصی و افزایش آگاهی و دانش در مواجهه با مشتری و مخاطب، زمینه‌ای برای بقای فعالیت خود ایجاد کنند. وی افزود: از سوی دیگر کتابفروشان می‌توانند علاوه بر فروش حضوری کتاب در فروشگاه‌ها، با راه‌اندازی سایت اینترنتی پاسخگوی بخش دیگر مخاطبان و مشتریان خود در شهرها و حتی کشورهای دیگر باشند و علاوه بر جذب مخاطب، مخاطبان فعلی خود را که به هر دلیلی نمی‌توانند خرید حضوری داشته باشند، حفظ کنند. مدیر انتشارات نص با بیان اینکه فروش اینترنتی کتاب غیر از اطلاع‌رسانی کتاب‌ها می‌تواند زمینه ارتباط بهتر و مناسب‌تر کتابفروش و مخاطب را فراهم کند، عنوان کرد: البته در این میان نباید فراموش کرد که بسیاری از سایت‌های اینترنتی نیز به فروش کتاب روی آورده‌اند و با استفاده از ابزارهای به‌روز تبلیغاتی و اطلاع‌رسنی به رقبای جدی ناشران و کتابفروشان تبدیل شده‌اند. زارع با اشاره به ورود افراد جدید با ایده‌های نو به حوزه نشر گفت: ما شاهد حضور شرکت‌ها و موسسات بزرگی در حوزه نشر هستیم که به توسعه این حوزه کمک می‌کنند؛ از یک سو شرایط اجتماعی حکم می‌کند که این بخش با حضور افراد جدید و ایده‌های جدید بزرگتر شود و از سوی دیگر افرادی هم که از قدیم در این حوزه مشغول کار بودند باید برای به‌روز بودن و همراهی با ذائقه مخاطبان سرمایه‌گذاری کنند. وی در پایان گفت: کتاب کاغذی هم با آن سرعتی که سال‌های پیش گفته بودند و پیش‌بینی می‌شد حذف نمی‌شود، اکنون نیز در دنیا جایگاه خود را حفظ کرده و در کنار کتاب‌های الکترونیک و صوتی فروش خود را دارد؛ اما روند تولید کتاب در ایران با توجه به مشکلات تهیه و تامین مواد اولیه و سایر بخش‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو است که امیدواریم در آینده مرتفع شود. |
 |
